Baş-boyun skuamöz hücreli kanseri (HNSCC), dünya çapında altıncı en sık rastlanan malignitedir ve yılda 40.000 yeni vaka bulunmaktadır. Tüm primer HNSCC' lerin orofaringeal karsinomalar üçüncü en yaygın olanı olup, bademcik, orofarinkste en sık rastlanan malignite bölgesi konumundadır.
Bademcik kanseri belirtileri ve bademcik kanseri nasıl anlaşılır?
Bademcik kanseri olan hastalarda bazen hastalık kendini sadece boyun kitlesi ile gösterebilir. Bunun nedeni, bademcik yapsında bulunan kriptalar denilen çukur boşukların derinliklerinde kanserin ortaya çıkabilmesi ve yüzey epitelinin derin epitelyal invazyonları ile ağız içerisinde belirgin kitle formasyonu oluşturmadan boyun lenf düğümlerine sıçrama yapmasıdır.
Skuamöz hücreli bademcik kanserleri, bademciklerin derin bölgelerinde, 1 veya daha fazla bölgede ortaya çıkabilir. İlaveten, hastada herhangi bir belirti vermeksizin ağız boşluğuna doğru şişerek önemli ölçüde büyüyebilir.
Bademcikler lenfoid dokulardır ve zengin lenf damalar yapısına sahiptir. Kanserin boyun düğümlerine girişi ve metastas yapmasına yardımcı olan bol miktarda lenfatik içerir.
Bu faktörlerin hepsi ve belki de diğer bilinmeyen olanlar, hastaların neden boyun kitlesi ile gelebileceğini açıklamaktadır.
Bazen boyun metastazlarının kistik yapıda olabileceğini bildiren çalışmalar da mevcuttur.
Bu nedenle, gizli bir primer tümörlü kistik boyun lenf nodu bulunan hastalarda bademcik incelemesi ve muayenesi yapılması gerekmektedir. Boyun lenfadenopatisi olarak görülen gizli primer skuamöz hücreli karsinomlar, kulak burun boğaz uzmanlarının karşılaştığı yaygın bir sorundur.
Bademcik kanserlerinin boyunda en sık sıçradığı lenf nodu bölgesi, genellikle jugulodigastrik bölgedir. Boyunda şişlik ve lenf düğümü büyümesi haricinde bademcik kanserlerinde aşğıdaki belirtiler görülebilir:
- boğaz ağrısı
- kulak ağrısı
- yabancı cisim ya da kitle hissi
- kanama olası
- trismus (çene kilitlenmesi) - hastalığın lokal olarak agresif ya da yaygın olabileceğini gösteren bir işarettir, muhtemelen parafarengeal alana tümörün yayıldığını gösterir
- kilo kaybı
- yorgunluk hissi
Bademck kanserleri, bazen şah damarının kılıfını (karotid kılıfı) kaplayacak kadar büyük olabilir. Buna ek olarak, tümör kafatasına veya mediastene kadar uzanabilir.
Boyun kitlesi günlük incelemelerde belli olmamasına rağmen, dikkatli palpasyon servikal lenfadenopatiyi ortaya çıkarabilir.
Tümör dil tabanına kadar yayıldığında, karşı boyun lenf düğümleri de tutulabilir.
Primer tonsiller tümörler yüzeyin tamamında büyüyebilir. Bu nedenle muayene eden hekim şüpheli bir şey görmeyebilir veya bademcik boyutunun hafifçe artması veya bölgenin sertleşmesi şeklinde hasta tarafından da fark edilmeyebilir.
Bademcik tümörlerinde merkezi ülserasyon,, nekrotik ülserli, beyaz ya da kırmızı alanlar görülebilir.
Bademcik kanseri çeşitleri ve sıklığı
Bademcik kanseri, her yıl ABD' de yeni kanserlerin % 0,5' inden biraz daha fazlasını oluşturmaktadır. ABD' de her yıl 8,000'den fazla orofaringeal karsinoma teşhisi konmaktadır. Bu bölgedeki malignitelerin % 70'inden fazlasının skuamöz hücreli karsinom olduğunudüşünülmektedir. Skuamöz hücreli karsinomalar, erkeklerden 3-4 kat daha fazla bulunur ve bunlar büyük oranda beşinci on yıl (50 yaş) ya da daha sonrasında gelişen tümörlerdir.
Bu bölgede bademcik lemfomaları en sık görülen ikinci malignitedir. Diğer daha seyrek maligniteler küçük tükrük bezi tümörleri ve metastatik lezyonları içerir.
Bademcik kanseri nedenleri
Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü (National Cancer Institute)' e göre skuamöz hücreli karsinom için kabul edilen risk faktörleri arasında sigara ve alkol kullanımı ön plandadır. Bununla birlikte, son zamanlarda, bazı göstergeler, viral etyolojinin de dikkate alınması gerektiğini göstermektedir. Epstein-Barr virüsü (EBV) nazofaringeal karsinomda önemli bir husus olmasına rağmen, insan papilloma virüsü (HPV) bu bölgede bir tehdit olarak görülmektedir.
Bazı çalışmalar, tonsiller karsinomların yaklaşık % 60'ında HPV varlığının belirtilerini tespit etmiştir (baş boyun kanserlerinde HPV sıklığı giderek artıyor! konu ile ilgili diğer makalelerim >> Kulak, Burun, Boğaz Bölgesi HPV Enfeksiyonu Sıklığı Artıyor! / İnsan Papilloma Visürü (HPV), Korunma Yolları, Ağızda Viral Papillom ve Tedavisi / HPV Aşısı Erkeklere ve Bayanlara Yapılmalı).
Bademcik tüm orofaringeal bölgenin çalışmalarına dahil edildiğinde, risk faktörleri aşağıdakileri içerir:
• Meyve ve sebzelerden yoksun bir beslenme şekli
• Güney Amerika Güney Amerika kafein açısından zengin içki içeceği olan "Mate beverage)" tüketimi
• Betel (Piper betle) bitkisi çiğneme (biber ve kav içeren Piperaceae ailesine ait bir asma yaprağıdır. Betel yaprağı çoğunlukla Asya'da ve dünyanın herhangi bir yerinde bazı Asya göçmenleri tarafından, bezelye olarak veya paan olarak, Areca fıstığı ve / veya tütünle tüketilir >> Betel - Wikipedia)
• HPV ile enfeksiyon
• Tütün kullanımı
• Etanol (alkol) kullanımı
Bademcik kanseri tedavisi
Tarihsel olarak, bademcik kanseri tedavisinde adjuvan radyoterapi uygulanan veya uygulanmayan ameliyatlar yapılmıştır. Konuşma ve yutma sırasında orofarinksin oynadığı önemli rol göz önüne alındığında, organ koruyucu kemoradyasyon tedavisi (cerrahi dışı tedavi) ameliyatın morbiditesini önlemeye yönelik girişimlerde bademcik karsinomasının tedavisinde rol kazanmıştır. Bununla birlikte, organ korumalı kemoradyasyon kendi morbiditesi de mevcuttur. Ek olarak, minimal invaziv transoral cerrahi teknikler (erken evre kanserler için), tonsiller karsinom tedavisinde giderek yaygınlaşmaktadır ve cerrahi tedavi ile ilişkili morbiditeyi azaltabilir. Yine transoral robotik cerrahi de bademcik kanseri tedavisinde yakın zamanda öne çıkan uygulamalardandır. Ağız tabanında ve mandibulada yana doğru uzanan tümörlerde genellikle segmental mandibulektomi ve rekonstrüksiyon yöntemleri de gerekmektedir.
Bademcik kanseri tedavisinde, erken evre ve geç evre arasında tedavi farkları ...
Tonsiller yassı epitel hücreli kanser (SCC) erken dönemde teşhis edildiğinde çok tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bununla birlikte, ilerlemiş evre hastalığı kötü bir prognoza sahiptir ve evre IV hastalık 5 yıllık sağ kalımı yaklaşık % 50 veya daha azdır. İleri evre hastalıkta zayıf prognoza ek olarak, tedavide konuşma ve yutmanın etkilenmesi ile ilgili olarak hastada önemli morbiditeye neden olabilir. Hem radikal cerrahi hem de radikal kemoradyoterapi, trakeostomi ve gastrostomi tüpüne bağlı olarak, yutkunmada önemli derecede bozulmaya neden olabilir ve bu durum hastanın yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.
Bademcik kanserlerinde bölgesel lenf metastazısıktır. Boyun metastazları hastaların yaklaşık % 65' inde mevcuttur. Klinik olarak negatif boynu olan hastalarda, bu hastaların yaklaşık % 30'unda okült boyun hastalığı görülebilir (elle muayenede lenf düğümü büyümesi saptanmasa da; lenf düğümlerine tümör sıçraması olmuş olabilir)
Hastaların, ağız ve diş sağlığı ile ilgilenen sağlık personellerinin bademcik kanseri konusunda bilgilendirilmesi ve hastalığın erken yakalanarak tedavi edilmesi önemlidir.
Bademcik kanseri uzak metastazları
Tonsiller SCC' den uzak metastaz, hastaların yaklaşık% 15-30' unda görülür. En sık görülen bölgeler akciğer, ardından karaciğer, daha sonra kemiktir.
Bademcik kanseri cerrahi tedavi endikasyonları ve kontrendikasyonları
Tonsiller SCC için ameliyat düşünüldüğünde, cerrahiden önce aşağıdaki gibi çeşitli faktörleri göz önüne almalıdır:
• Primer tümör rezektabl olur mu?
• Boyun hastalığı rezeke edilebilir mi?
• Uzak metastatik hastalık var mı?
• Ameliyattan sonra beklenen fonksiyonel sonuç nedir?
• Cerrahi sonuçları etkileyebilecek ek hasta koşulları var mı?
• Hastanın tedaviye olan tercihi nedir?
Bademcık tümörleri, lateral pterogoid kası, pterigoid plate' i, lateral nazofaringeal duvarı, kafatası tabanı veya karotis arteri tam çevreleyerek invaze ettiğinde rezeke edilemez olarak kabul edilir.
Tümör, vertebral kolon invazyonuna, kafatası tabanı invazyonuna, Horner sendromuna, frenik sinir felcine veya brakiyal pleksus invazyonuna neden olduğunda yine cerrahi tedavi ile tam olarak rezeke edilmesinin mümkün olmadığı kabul edilektedir. Yine uzak metastaz yapması durumunda ve hastanın anestezi ya da cerrahi işlemi çok riskli hale sokabilecek sistemik hastalığı olması durumunda cerrahi tedavi yapılmamaktadır.
Bademcik kanseri ameliyatı kontendikasyonları
Cerrahiye kontrendikasyonlar şunları içerir:
• Genel anestezi gerektirmeyen tıbbi durumlar
• Hastanın cerrahi tedaviyi reddetmesi
• Karotid arterin tümör tarafından çevrelenmesi
• Paraspinöz kas invazyonu
• Vertebral kolon invazyonu
• Kafatası tabanı invazyonu
• Lateral pterogoid kas invazyonu
• Pterygoid plate invazyonu
• Uzak metastatik hastalık
• Rezeke edilemeyecek boğaz hastalığı olması
Tek taraflı bademcik büyümesi!
Öncelikle hemen endişelenmemeniz gereken konuyla lgili bir iki şey söylemek isterim:
- bademcikleriniz asimetrik görünüyorsa çoğunlukla yerleşim farkından olayı birisi orta hatta yakın diğer de dışa yakın olması muhtemeldir
- tek taraflı bademcik iltihabı olması durumunda yukarıdaki fotoğrafta olduğu gibi, enfekte olan bademcikte kızarma ve şişme olması doğaldır
- bademcikleriniz arasında uzun süredir büyüklük farkı varsa ve enfeksiyonlar dışında baemcik büyüklüğünüz değişmiyorsa endişelenmeyin
- bademcikler arasındaki büyüklük farkı giderek belirginleşiyorsa, enfeksiyon belirtileri olmaksızın bir bademciğiniz giderek büyüyorsa
- yukarıdaki risk gurubunda bulunuyorsanız (alkol ve sigara kullanımı, HPV pozitifliği, genetik yatkınlık ...)
- boyunda ağrısız lenf düğümü büyümesi mevcutsa ve yine lenf düğümleri de giderek büyüyorsa
- bademcik yüzeyi üzerinde ilave ülserasyon kanama, nekroz belirtileri olmasa da bir KBB uzmanına danışmanız uygundur.
Bademciklerdeki tümöral oluşumların çoğu, bademciklere ait tümörlerdir. Bademciklere çevre dokulardan kanser sıçraması olasılığı çok düşüktür (aşağıdaki bir kaynak linkte bademciklere metastaz yapan akciğer kanseri olgusu makalesi mevcuttur). Metastatik tonsil tümörlerinde, genelde ilk şikayet olarak yabancı cisim hissi olduğu bildirilmektedir.
Bademcik kanseri görüntüleme yöntemleri
Bademcik kanseri görüntüleme |
• tümör boyutu ve tümör kalınlığı
• tümörün orta hat boyunca uzanma
• dilin iç kaslarının ötesine yayılım
• komşu yapıların tutulumu
• ağız tabanında nerovasküler demet ve submandibular kanal tutulumu
• mandibula (alt çene kemiği) tutulumu
İnce kesit BT, erken kemik erozyonunu değerlendirmede en duyarlı yöntemdir.
Ultrasonografi (USG) ise boyun lenf düğümlerinin değerlendirilmesi ve şüpheli düğümlerin ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB)' ye yardımcı olmak amacıyla da kullanılır.
Pozitron emisyon tomografisi - bilgisayarlı tomografi (PET / BT), baş ve boyun kanseri görüntülemesinde paha biçilmez bir araç haline gelmiştir. Bu yöntemde Bir glikoz analoğu olan (18F)-FDG fizyolojik durumda hücrelere glikoza benzer mekanizma ile alınır ve metabolizması yüksek olan hücrelerde bu maddenin hücre içine alınması daha fazladır. PET / CT ile yüsek metabolizma olan dokular saptanır ve sonuçlarda parlayan bölgeler olarak gösterilir. Bununla birlikte, PET / BT çalışmalarının yorumu, karmaşık anatomik yerler, bazı fizyolojik varyasyonlar ve baş ve boyundaki yüksek FDG alımının alışılmadık şekilleri nedeniyle yorum hataları olabilmektedir.
Aşağıda, yukarıda görülen sağ bademcik yassı epitel hücreli kanseri olan hastanın PET / CT görüntüleri mevuttur. Sağ bademcik bölgesindeki yüksek tutuluma bağlı parlama dikkat çekmektedir.
Bademcik kanseri - PET / BT - PET / CT - Tonsil cancer |
Bademcik kanseri - PET / BT - PET / CT - Tonsil cancer |
Bademcik kanseri - PET / BT - PET / CT - Tonsil cancer |
Bademcik kanseri - PET / BT - PET / CT - Tonsil cancer |
Bademcik kanseri - PET / BT - PET / CT - Tonsil cancer |
Bademcik kanseri - PET / BT - PET / CT - Tonsil cancer |
Bademcik kanseri ayırıcı tanıları
Bademcik skuamöz hücreli karsinomunun ayırıcı tanısı esasen ağız boşluğunun diğer malign lezyonlarının yanı sıra birkaç neoplastik olmayan lezyonlarını içermektedir. Bunlar:
• diğer kanserler
• lenfoma
• tüm tükrük bezi tümörleri, adenoid kistik karsinom, adenokarsinom, mukoepidermoid karsinom
• rabdomiyosarkom
• liposarkom
• enfeksiyon
• dil kökü lenf düğümü büyümesi
Kaynak linkler:
- Malignant Tonsil Tumor Surgery: Background, History Of The ...
- Unilateral Tonsillar Enlargement: A Challenge To The Traditional Thinking
- Case Report Palatine tonsillar metastasis of lung cancer during ...
- Squamous cell carcinoma of the tongue | Radiology Reference Article ...
- FDG-PET/CT pitfalls in oncological head and neck imaging
- Tonsil cancer | Cancer Research UK
- Survival rates for oral cavity and oropharyngeal cancer by stage
- Tonsil cancer - Mayo Clinic
- Oropharyngeal Cancer Treatment
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)
Muayenehane (Private Office):
Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbul
Randevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52
E-mail: muratenoz@gmail.com
Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199
Fax: (+90) 212 542 74 47
Yorumlar
Yorum Gönder