Bademcik Ameliyatı (Tonsillektomi) İle İlgili Farklı Bilgiler, Sizden Gelen Bazı Sorular ve Cevapları



Bademcik Ameliyatı (Tonsillektomi)

Tonsillektomi nedir?

Bademcik ameliyatı (tonsillektomi), boğazımızda bulunan, waldeyer lenf düğümü halkası elemanı oln bademciklerin (tonsilla palatina, palatin tonsils) alınması operasyonudur. Bademciklerin alınması için kullanılan çok farklı cihaz ve teknik bulunmaktadır. Tonsillektomi ameliyatı hemen hemen birçok klinikte genel anestezi altında yapılmaktadır.

Bademcik Ameliyatı Teknikleri

Bademcik ameliyatı, ilk olarak Romalı cerrah Celsus tarafından yapılmış ve bademcik dokusunda, yırtma, kanca ile çekme ve bistüri ile kesme şeklinde bir teknik tanımlamıştır.

Günümüzde birçok bademcik ameliyatı tekniği tanımlanmıştır ve halen birçok cerrah bademcik ameliyatları esnasında bistüri kullanabilmektedir. Bademcik ameliyatı teknikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

- Soğuk bıçak tekniği

Neşter kullanılarak bademciklerin çıkarılması işlemidir. Bu teknik özellikle genç hastalarda ve genel anestezi şartlarında uygulanır. Ameliyat sonrası iyileşme hızlı olsa de kanama riski fazla olabilmektedir.

- Elektrokoter yardımlı bademcik ameliyatı

Elektrokoter, bademcik dokusunu yakarak dış dokudan ayırır. Bu teknik soğuk bıçak tekniğine göre daha az kan kaybına neden olur. Bununla brlikte bademcik dışındaki dokuda termal hasra neden olabilir. Ameliyat sonrasında da ısı hasarına bağlı olarak ağrı fazla olabilmektedir.

- Harmonik neşter tekniği

Bu tıbbi cihaz, saniyede ultasonik enerji ile 55.000 kez titreşimin olduğu bıçak şeklindedir. Çıplak gçzle bıçak titreşimi görülmez. Titreşim enerjisi, dokuyu keser ve aynı zamanda kanamanın durdurulmasını (koagülasyonu) da sağlar.

- Radyofrekans ile ablasyon (somnoplasti)

Monopolar radyofrekans kullanılarak, lokal anestezi ve ofis şartlarında, bademcik dokusu küçültülebilir. Bu yöntemde ağrı olabileceği ve badmecik içerisinde ufak apse alanları olabileceğine dair karşıt görüşler bulunmaktadır.

- Lazerle bademcik küçültülmesi (lazer tonsil ablasyonu)

Bademcik dokusunu buharlaştırmak ve küçültmek için karbondioksit lazeri ya da KTP lazer kullanılabilmektedir. Bu prosedür, kronik tekrarlayan tonsillit, kronik boğaz ağrısı, şiddetli ağız kokusu ya da büyümüş bademcikler neden olduğu solunum yolu tıkanıklığı için tavsiye edilir. Lazere bağlı mukozal yanık olduğunda, şiddetli ağrılar görülebilmektedir.

- Mikrodebrider yardımlı bademcik küçültülmesi

Mikrodebrider, dönen ve aynı zamanda vakum yapan bir ucu olan tıbbi cihazdır. Endoskopik yöntemle ve mikrodebrider yardımı ile bademcik dokusu traşlanabilir. Geride kesilmiş bademcik dokuları bırakıldığından, ameliyat sonrası kanama riski mevcuttur.

- Coblation yöntemi

Coblation cihazı, ısı kullanılmadan, moleküler bağları bozan iyonize tuzlu katman oluştur. Bu mekanizma, bademciklerin tümünü veya sadece bir bölümünü çıkarmak için kullanılabilir. Ameliyat sonrası daha az ağrı, daha az bakım gereksinimi savunulsa da; bu yöntemde geç dönem kanaması riskinin olduğu vurgulanmaktadır.

- Thermal welding yöntemi

"Starion Thermal Welding Sistemi", en son geliştirilen ve çevreye en az ısı hasarının verildiği thermal welding teknolojisi ile çalışmaktadır. Starion Firması tarafından üretilen bu sistemde, probun ucunda üretilen ısı enerjisi iki ayrı modda kullanılabilemtedir. Birinci modda doku içerisindeki damalar büzüştürülür ve ikinci çevreye ısı iletimi en az olacak şekilde doku kesilir. Cihazın özellikle ve problar hakkında bilgiler bulabileceğiniz link >> Starion Instruments « Elite Healthcare - http://elitehealthcare.biz/blog2/our-products/starion-products/

Bademcik ameliyatı ile ilgili sizlerden gelen aşağıdaki sorulara cevap yazmak istedim.

Bademcik ameliyatı sonrası sigara içilir mi?





Bademcik ameliyatı sonrasında, yutak bölgesinde iki yanlı bademcik dokuları uzaklaştırıldığından hava alanı genişler. Eksiltilen len dokusu yerine komşu alanlardaki (dil bademciği, lateral farengeal bandlar, geniz eti, boyundaki ve çene altındaki lenf düğümleri) görev yapmaya devam ederler. Bademcigi olmayanlarin sigara icmesi durumunda, sigara dumanındaki yabancı partiküller, is ve kurum artıları farinkse yapışarak "tekrarlayan farenjit atakları" ve zaman içerisinde "kronik farenjit" e neden olabilir. Bademciğiniz yoksa sigara ve nargile dumanından uzak durmanız ve içmemeniz gerekmektedir. Bademcik ameliyatı sonrası sigara içilmesinin kısa dönemde ve uzun dönemde birçok zararlı etkisi olacaktır. Sigaradan sonra bitki çayı içmeniz, antiseptik gargara kullanmanız ya da spor yapmanız sizi tam olarak korumamaktadır. "Bademcik ameliyatindan sonra sigara ne zaman içilir?" en zor cevaplanabilecek sorulardan ... Bademcikleriniz yoksa kendinize bu kötülüğü yapmayın ve mümkünse içmeyin sigarayı. Bademcik ameliyatı sonrasında, tam iyileşme kullanılan tekniğe ve hastanın bakımına göre genellikle 2-4 haftayı bulmaktadır. En fazla kanama ve enfeksiyon riski tonsillektomi sonrası ilk 10 gündür. "Ameliyat sonrası sigara içilir mi?" sorusunun cevabı olarak ameliyat sonrasında sigaranın neden olabileceği birçok olumsuz etkiyi düşünmenizi isterim. Bademcik ameliyatı sonrasında, sağlıklı bir burnunuz varsa, yani havayı düzenli olarak burundan alırsanız, alınan hava ısıtılır, nemlendirilir, arıtılır ve basınçlandırılarak alt solunum yollarına oradan da akciğerlere iletilir. Bademcik ameliyatı sonrasında sigara içenlerde, ilave olarak burun etlerinde şişme ve burun tıkanıklığında artma sonucunda dolaylı olarak boğaz kuruması ve farenjit yatkınlık da ortaya çıkabilmektedir. Sigaranın içeriğindeki karbonmonoksit ve nikotin doku beslenmesi üzerine olumsuz etkileri bulunmaktadır.

Eğer burnunuz tıkalıysa, bademcikleriniz yoksa ve sürekli konuşmanızı gerektirecek bir mesleğiniz varsa (boğaz kuruluğuna neden olan) üzerine sigara içilmesi durumunda yukarıda kısaca yazılan olumsuz etkilenmeler çok daha fazla miktarda görülebilir.

Bademcik ameliyatı sonrası alkol alınabilir mi?



Bademcik ameliyatı sonrasında erken dönemde alkol kullanılması sakıncalıdır. Alkolün damar genişletici özelliği ve uzun süreli direk temas ile yara iyileşmesi üzerine olumsuz etkisinin olması nedeniyle, bademcik ameliyatı sonrasında erken dönemde alkol içeren içkilerin tüketilmesi ameliyat sonrasında kanama riskinin artmasına ve yara iyileşmesinin gecikmesine neden olabilir. "Ameliyattan kaç gün sonra alkol alınır?" sorusuna cevap olarak, "bademcik yatağındaki beyazımsı renkteki ilk iyileşme dokusunun tamamen normal pembe renkteki ağız içi mukozası ile yer değiştirmesinden sonra alkol alınabilir" şeklinde cevaplanılabilir. Bu süre (bademcik ameliyatı iyileşme süresi) beslenme tarzı ve kullanılan bademcik ameliyatı tekniğine bağlı olarak 2-4 haftaya kadar değişebilir. Genellikle thermal welding tonsillektomi tekniği kullanıldığında ve hasta sık aralıklı sıvı tükettiğinde 2 haftada tama yakın düzelme sağlanabilmektedir. Bademciklerin alındığı çukurun dış kısmında, şah damarlarından ayrılan büyük damarların ya da damar ağlarının bulunabildiği ve bu alana alkol değdirilmesinin riskleri akılda tutulmalıdır. "Bademcik ameliyatı olanların yorumları" genellikle ilk 10 günden sonra birçok şikayetin yok denecek kadar azaldığı şeklindedir.

Bademcik ameliyatı sonrası ağrılar ne zaman geçer?

Bademcik ameliyatları esnasında, bademcik dışında kalan mukoza ve kas tabakasına ne kadar az ısı hasarı verilirse, hastanın ameliyat sonrasında hissedebileceği ağrı miktarı ve ağrı süresi de o kadar az olmaktadır.

Bademcik ameliyatı sonrasında iyileşmeyi hızlandıran öneriler (bademcik ameliyatı sonrası beslenme önerileri - tonsillektomi diyeti) ve ameliyat esnasında yapılabilecek birkaç pratik uygulama hakında bilgiler bulabileceğiniz linkler >> Bademcik Ameliyati Sonrası İyilesmeyi Hızlandıracak Beslenme ...

Bademcik ameliyatı sonrasında birçok hasta tarafından, gece uyku esnasında su içilmemesine bağlı olarak artan boğaz kuruluğu sonrasında ağrının arttığı ve bu ağrının ameliyattan sonra ilk birkaç gün en fazla hissedildiği bildirilmektedir. Ameliyat esnasında mukoza hasarından kaçınılması amacıyla ısı enerjisini kullanan cihazların mümkün olduğunca az kullanılması, ameliyat esnasında soğuk steril serum ile hastanın boğazının yıkanması, ameliyat esnasında kortizon ve ağrı kesici içeren serumların takılması hastanın hissettiği ağrı miktarını azaltabilir. Genellikle düzenli su içen ve protein içeren yiyeceklerle beslenme hastalarda, 10. günden sonra ağrı oldukça azalmaktadır. Bademcik ameliyatı olanlar için ilk 10 gün sonrası, çok daha rahat ve ağrının azaldığı dönem anlamına gelmektedir. Hastaların tonsillektomi sonrası bakım önerilerine dikkat etmesi de ameliyat tekniği kadar iyileşmenin hızlanmasında etkili olmaktadır.

Thermal welding gibi ısı hasarı, kan kaybı ve ağrıyı azaltan cihazların kullanılması hastanın ameliyat sonrasındaki konforunu arttırmaktadır.

Bademcik Ameliyatı Sonrası Ağrı Neden Olur?

Bademcik ameliyatı esnasında az ya da çok bademcik dışı kas ve mukoza dokularında hasra ortaya çıkar. Özellikle klasik bipolar kullanılarak yapılan ameliyat yönteminde ısı hasarı 300-400 derecelerde sıcaklıklarla olabilmektedir. "Thermal Welding Yöntemi" olarak bilinen yöntemde ısı hasarı ve dolayısıyla ameliyat sonrası ağrı en aza indirilmiştir. Bademcik çukurunun dışında yutkunma fonksiyonunda da görev alan bir kas grubu bulunmaktadır. Isı hasarı dışında bu dokularda ve diğer mukozal alanlar ortaya çıkabilecek zedelenmeler de ağrı miktarını arttırabilir.

Bademcik Ameliyatı Sonrası Ağızdan Beslenmenin Önemi

Bademcik ameliyatı sonrası ağrı ortaya çıksa da; ağızdan yumuşak sulu gıdaların alınması ve cerrahi sahanın sürekli yıkanması, vücut su düzeyinin yüksek olarak kalması iyileşmeyi hızlandırmaktadır. Özellikle ağrı nedeniyle ağızdan sulu gıda tüketmeyen hastalarda giderek artan bir boğaz ağrısı ve giderek artan beslenmede kısıtlanma olması gibi bir kısır döngü süreci ortaya çıkabilir. 

Bademcik Ameliyatı Sonrası Hangi Gıdaların Yenilmesi Sakıncalıdır?

Bademcik ameliyatı sonrasında sert, sıcak, keskin kenarları bulunan, asitli, tuzlu ve aşırı baharatlı gıdaların yenmesi sakıncalıdır. Bu tür gıdalar mukoza hasarına ve iyileşmenin olumsuz etkilenmesine neden olabileceği gibi; sıcak gıdalar damarların çapında genişleme ve kanamanın başlamasına neden olabilir.

Bademcik Ameliyatı Sonrası Kanam Açısından En Riskli Dönem Hangisidir?

Bademcik ameliyatı sonrasında ilk 10 gün kanama açısından en riskli dönemdir. Özlelikle 10. günde kollajen yapısında değişiklik olması nedeniyle,  10. günde kanamalar daha sık görülmektedir. Bu nedenle ilk 10 gün beslenme ve bakım çok önemlidir.

Bademcik Ameliyatı Sonrası Nasıl Beslenilmelidir?

 

Bademcik ameliyatı sonrasında yumuşak ve ılık, protein içeriği yüksek gıdaların sık olarak ağızdan alınması iyileşmeyi hızlandırmaktadır (örneğin et suyu çorba, kemik iliği çorbası, ayran, kefir, yoğurt ... gibi).

Sık su içilmesi de cerrahi sahanın nemli kalmasını sağlayacaktır. Örneğin yarım saatte bir yarım bardak su içilmesi gibi (geceleyinde zaman ayarlı saatlerle kalkıp su içilmesi aynı şekilde iyileşmeyi hızlandırabilir).

Özellikle ameliyattan sonra 3. gün ve birkaç gün sonrası için gece uykuda boğazda kuruma sonrası kulak ağrıları başlayabilmektedir. Geç su içilmesi ya da soğuk buhar makinesi çalıştırılması bunu azaltabilmektedir.

Sakız çiğnenmesi antiseptik bir salgı olan tükürük ile boğaz yollarının yıkanmasını sağlayarak, iyileşmenin hızlanmasını sağlayabilir.

Bademcik ameliyatı sonrası ilk gün dondurma ve soğuk sütlü tatlıların yenmesi aynı şekilde ağrıyı azaltabilir.

Bademcik ameliyatı ne kadar sürer?

Bademcik ameliyatı, eski tip ve elektrik enerjisini ısı enerjisin dönüşştüren cihazlar kullanıalrak yapıldığında 5-10 dk içerisinde tamamlanılabilir. Buanunla birlikte aşağıda saydığım süreyi uzatan ancak hastanın ameliyat sonrası ağrı ve diğer şikayetlerini azaltan uygulamalar yapıldığında süre 45 dk' ya kadar uzayabilmektedir:

- bademciklerin ön ve arkasındaki plikaların eriyebiln dikiş materyalleri ile ikilmesi (ilave 15 dk gibi süreyi uzatıyor)
- ağız içi metal ekartörlerin ara ara gevşetilerek dil basısının azaltılması
- ameliyat esnasında soğuk serumlarla cerrahi sahanın yıkanması
- bademcik yatağına serumla karıştırılmış lokal anestezik yapılması (yaklaşık 4 saate kadar uyuşukluk hissi ve biraz da yabancı cisim hissine neden oluyor)
- ameliyat esnasında deksametazon gibi kortizon içeren ürünlerin damar yoluyla verilmesi
- theral welding cihazının yakıcı modunun az kullanılması ve kanam lanlarına mümkün olduğunca az koterizasyon yapılması (300 derecenin üzerinde lokalize yanık hasarı yapabiliyor)

Kansız, bıçaksız bademcik ameliyatı (Thermal Welding Tonsillektomi)

Aşağıda, thermal welding cihazı ile yapılan kansız ve bıçaksız bademcik ameliyatı videolarını izleyebilirsiniz. Bazı yurtdışı sağlık sitelerinde bu yöntem "kansız, bıçaksız ve ağrısız bademcik ameliyatı" anlamına gelen "bloodless, knifeless and painless tonsillectomy" kelimeleri ile tanıtılsa da; tamamen ağrısız ve tamamen kansız olduğunu iddia etmek biraz abartılı duruyor.

Tonsillektomi ameliyatı izle:

Kansız ve bıçaksız bademcik ameliyatı ile ilgili bilgiler bulabileceğiniz linkler >>
Thermal Welding Yöntemi: Kansız, Ağrısız, Bıçaksız Bademcik Ameliyatı / Thermal Welding Yöntemi: Kansız - Bıçaksız Bademcik Ameliyatı / Thermal Welding Yöntemi / Thermal Welding Yakmaz! (Kansız, Bıçaksız Bademcik Ameliyatı ...

Bademcik ameliyatı sonrası kilo alınır mı?

Bademcik ameliyatı sonrasında kilo alımı konusunda birkaç farklı bilgi paylaşmak isterim. Eğer tekrarlayan bademcik iltihabı atakları nedeniyle yapıldıysa, özellikle çocuklarda tonsillektomi ameliyatı sonrasında, genel iyilik hali, enfeksiyon belirtilerinde azalma ve iştah artışı ortaya çıkmaktadır. Bademcik ameliyatı sonrasında suni ve glisemik endeksi yüksek besinlerin çocuklara verilmemesi uygundur. Özellikle bademcik ameliyatı + geniz eti ameliyatı birlikte (adenotonsillektomi operasyonu) yapılan çocuklarda, ameliyat sonrası kilo alımı ile ilgili farklı bilimsel çalışmalar mevcuttur. Çalışmalar, adenotonsillektominin ameliyat sonrası önemli kilo artışı ile ilişkili olabileceğini, hem anne-baba hem de hasta için ortaya çıkabilecek bir sorun olduğunu belirtti. Önceki araştırmalar aynı zamanda, adenotonsillektomi ile ilişkili postoperatif kilo artışının, çoğunlukla teşhis konulan obstrüktif uyku apnesi (OSA) tedavisi olarak prosedürden geçen çocuklarda meydana geldiğini ileri sürmektedir. Adenotonsillektomiyi takiben potansiyel olarak endişe verici kilo artışı, başta 6 yaşından küçük olan ve başlangıçta kilolu olan veya normal kilolu olan çocuklarda meydana gelmiştir. Adenotonsillektomi sonrası kilo artışının altında yatan nedenler bu hastalar için halen bilinmemekle birlikte daha fazla araştırma gerekmektedir (kaynak link >> Key Factors in Weight Gain After Pediatric Tonsillectomy).

Bademcikleri çıkarılan çocuklar son 40 yılda yapılan çalışmaların analizine göre ameliyat sonrası kilo alma eğilimi gösterirler. Yeni araştırmalar, bademcik ameliyatı ile kilo alımı arasında doğrudan bir bağlantı olup olmadığını kanıtlamasa da, Dünya genelinde artan obezite salgını öncelikle yaşam tarzından kaynaklanmaktadır. Az kilolu ya da kilolu olan hastalarda, bademcik ameliyatı sonrasında kalori kısıtlaması yapılması faydalıdır (kaynak link >> Tonsil Removal May Lead to Weight Gain - WebMD).

Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden araştırmacılar, tonsillektomi sonrasında kilo alımının, en sık 6 yaş ve daha küçük çocuklarda, özellikle de işlem sırasında zayıf veya normal ağırlıkta olanlarda görüldüğünü buldular (yani hastanın illa öncesinde kilolu olması şart değil!). Bunun dışında aynı araştırmada araştırmacılar, tonsillektomi sonrasında çocuk yaşının kilo alımını nasıl etkilediğini belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurguladılar (kaynak link >> Younger Kids Likelier to Gain Weight After Tonsillectomy - MedicineNet).

Birçok ailenin sorusu olan "bademcik ameliyatı kilo aldırırmı?" sorusunun cevabını kolayca vermek mümkün değiil gibi görünüyor. Bununla birlikte birçok kaynak aileleri bu konuda endişelenmemesi gerktiği ve gerekirse hastaların diyetine dikkat edilmesinin yeterli olacağı vurgulanmaktadır (kaynak link >> Weight gain in children following tonsillectomy. - NCBI)

Bademcik ameliyatı kaç günde iyileşir?

Bademcik ameliyatı sonrasında tam yileşme süresi kullanılan tekniğe, hastanın bakımına göre ortalama 1-3 hafta arasında değişebilmektedir. Aslında bademcik ameliyatı iyileşme süreci ameliyat sırasında hastanın ağız içerisindeki mukozal tahrişe ve yanık hasarına, hastanın beslenme şekline göre değişmektedir. Ameliyat sahasının suyla az temas etmesi ve kuruması durumunda, vücudun susuz kalması (dehidratasyon) durumunda yine iyileşme süresi uzamaktadır.





Google görseller de "bademcik ameliyatı sonrası" ya da "tonsillectomy after" yazarak arattırdığınızda, bademcik yatağında yanık yarası olan görselleri görebilirsiniz.



Görsel kaynağı : Got my tonsils out on Tuesday. This is what my throat

Yukarıda tesadüfen gördüğüm bir görseli ekledim, aynı bakım önerileri yapıldığında yukarıdaki gibi yanık hasarı olan bademcik sahasının düzelme süresi çok daha uzun olarak tahmin edilebilir.

Genellikle mukoza hasarını azaltan yöntemler kullanıldığında ve hastanın bakım önerilerine dikkat etmesi durumunda bademcik ameliyatı sonrasında 10 günde iyileşme büyük oranda tamamlanmaktadır.

Yetiskinlerde bademcik ameliyati

Yetişkin hastalarda tonsillektomi operasyonu ile ilgili en sık sorulan sorular "30 yaş üstü bademcik ameliyatı", "30 yaşında bademcik ameliyatı" ve "40 yaşında bademcik ameliyatı" ile ilgili ve ilginç olarak 30 yaş ve 40 yaş ile ilgili bademcik ameliyatı için özellikli bir durum olmaması 😊.

Boğaz ağrısı sık sık olan veya horlayan çocuklarda, bademciklerin alınması planlanabilir. Ancak tonsillektomi ameliyatı sadece çocuklar için değildir. Yetişkinler de bu ameliyata ihtiyaç duyabilirler.
Çocuklarda ve yetişkinlerde aynı şekilde yapılır, ancak bir yetişkinin riskleri ve iyileşmesi farklı olabilir.

Yetişkinlerde bademcik ameliyatı nasıl yapılır?

Teknik olarak çocuklardakinde farklı değildir. İşlem yaklaşık 30 ila 45 dakika sürer. Genel anestezi altında, thermal welding, elektrokoter, plazma teknolojisi, radyofrekans ya da lazer gibi cihaz ya da teknolojiler kullanılarak bademcikler uzaklaştırılır. İşlem sorasında farklı modifiye teknikler ve ağrıuı azaltan uygulamalar ile ilgili olarak sayfanın başına yakın olarak üst kısımda verilen linklere göz atabilirsiniz.

Yetişkinlerde bademcik ameliyatı sonrası yorumlar

Erişkin hastalarda, bademcik ameliyatı sonrasında hissedilen ağrı çocuklardan fazla olabilmektedir. Bunun nedeni ameliyat esnasında yapılan diseksiyonun çocuklardaki kadar kolay olmaması ya da tekrarlayan enfeksiyonlara bağlı etkiler olabilir. Yine yetişkin hastalarda iyileşme süresi çocuklardan daha uzun olabilir ve kanama riski daha fazla olabilmektedir.

Yetişkinlerde  bademcik ameliyatı riskleri ve olası komplikasyonları

Tonsillektomi ameliyatı, yetişkinler için güvenli bir prosedür olarak kabul edilir. Bununla birlikte, tüm ameliyatların riski mevcuttur. 2014 yılına ait bir raporda, bademcikleri çıkarılan 5 yetişkinin 1' inde aşağıdaki risk ve kompliasyonların görülebeileceği vurgulanmıştır:

• Dehidrasyon
• Enfeksiyon
• Ağrı
• Pnömoni
• Yaradan çok fazla kanama olması (kanama)

Mukoza hasarını azaltan ve ısı yayılımını en aza indiren tekniklerin kullanılması durumunda ve hastanın uygun bakım önerilerini yerine getirmesi durumunda bu risk ve kompliakasyonların görülme olasılığı düşmektedir (kaynak link >> Can an Adult Need a Tonsillectomy? - WebMD).

Çocuklardaki bademcik ameliyatı ile yetişkinlerdeki bademcik ameliyatı arasında birkaç farklı özellik:

• Çocuklar genellikle yetişkinlerden daha hızlı iyileşirler.
• Çocuklarda bademcikler çıkarıldıktan sonra kanama problemi görülme olasılığı düşüktür.
• Yetişkinler ameliyattan sonra daha fazla ağrıya eğilim gösterirler. Bunun nedeni, yetişkinlerin ameliyattan sonra çok erken iş yaşamına dönme çabası ve önerilen talimatlara daha az uyum sağlaması ve iyileşme özelliklerinin farklı olması sayılabilir. Çocuklarda ebeveynlerin iyileştirme talimatlarını daha ciddi uygulamaları da iyileşme hızındaki farkta etkili olabilir.

Bademcik büyümesi



Çocuklarda bademcik büyümesi ve bademcik ameliyatı

Bademcik büyümesi belirtilerinin başında, uyku kalitesinde azalma, sırt üstü uyurken zorlanma, boğazda takılma hissi, uyku apnesi belirtilerinde şiddetlenme gelmektedir. Aslında, özellikle çocuklarda uyku apnesi sendromunun nedenleri arasında bademcik ve geniz eti büyümesi gelmektedir. Yukarıda, iri bademcikleri olan bir çocuğun, ağız içi muayenesi fotoğrafı görülmektedir. Bademciklerin arasında kalan küçük dilin ödemli (küçük dilin ucunda hafif çatallı görünüm de mevcut) olduğu görülmektedir. Yetişkinlerde bademciklerin büyük olması nedeniyle, uyku apnesi belirtileri ortaya çıkabilmktedir. Ağız içi hava yolu kesit alanı azaldıkça, hastanın uykuda alabileceği hava ve dolayısıyla oksijen miktrarının azalması da kaçınılmazdır. Büyük bademcik tedavisi amacıyla, bademciklerin kısmi alınması (parsiyel tonsillektomi), bademcik dokusunun radyofrekans ya da lazerle küçültülmesi ya da  kansız ve modern tekniklerle bademciklerin tamamen alınması gibi tedavi seçenekleri mevcuttur. Birçok hastanın sorduğu "iri bademcik nasıl küçültülür?" sorusuna cevap olarak, yapısal olarak büyük olan bademciklerin hacimsel olarak küçülmesini sağlayan medikal bir tedavi ya da bitkisel bir ilaç mevcut değildir. Akut bademcik iltihabında kullanılan antibiyorik ve antiseptik boğaz gargaralarının, yapısal olarak büyük olan bademcikleri küçültücü etkisi bulunmamaktadır. "Büyük bademcik nasıl küçülür bitkisel?", sorusuna "bitkisel olarak zor ancak cerrahi işlem olarak evet, bademcikler küçültülebilir" şeklinde cevaplanılabilir. "Büyük bademcik alınmalı mı?" sorusuna cevap olarak, "eğer büyük bademcikler (hipertrofik tonsiller) ya da bademcik iriliği (tonsil hipertrofisi)' ne bağlı herhangi bir belirti yoksa bademciklerin alınması gerekli değildir. Bununla birlikte uyku apnesi, sık bademcik iltihabı gibi belirtiler varsa, bir kbb uzmanının takibinde bademciklerin alınması kararlaştırılabilir" şeklinde cevaplandırılabilir.

Bademcik ve geniz eti büyümesine bağlı olarak kalp ve akciğer hastalıklarının görülebileceği ya da uzun dönemde, hastanın hipertansiyona daha yatkın hale gelebileceğinin vurgulandığı birçok bilimsel çalışma mevcuttur. Bu çalışmalardan bazılarının linkleri (1960' lı yıllardan itibaren bu bilgiler vurgulanmaya başlanmış) >> Heart failure due to enlarged tonsils and adenoids. The ... - NCBI / Tonsillar hypertrophy, airway obstruction, alveolar hypoventilation ... / Effect of adenotonsillar hypertrophy on right ventricle function in children / Adenotonsillar Hypertrophy as Cause of Pulmonary Hypertension / Enlarged Tonsils and Fatigue

Tek taraflı bademcik büyümesi

Bazen bademciklerin ağız içerisindeki pozisyonları farklı olabilir ve bir tanesi orta hatta daha yakın olabilir. Eğer uzun zamandır asimetrik bademcik pozisyonu mevcutsa, korkacak bir durum yoktur.ç Bununla birlikte, bir bademciğin ağrı ya da başka şikayete neden olmadan giderek büyümesi, tek tarafı olarak büyüklük farkında giderek artış olması durumunda, hastanın bir kbb uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve gerekirse biyopsi ya da tedavi amacıyla tek taraflı bademcik ameliyatı (unilateral tonsillektomi) yapılması gerekebilir. Asimetrik bademcikleri lan hastalarda, büyüklük farkında bir değişiklik ve şekil değişikliği yoksa, kanserli bir odağın olma ihtimalinin çok düşük olduğunu gösteren güzel bir çalışma linki >> Is unilateral tonsillar enlargement alone an indication for tonsillectomy?

Tek taraflı bademcik iriliği olan hastalarda, tek taraflı bademcik büyümesinin giderek artması, boyunda ilave lenf düğümü büyümelerinin olması ve sistemik belirtilerin eklenmesi durumunda, bademcik ameliyatının gerektiğini vurgulayan çalışma linki >> What is the best management of asymptomatic unilateral tonsillar ...

Bademcik ameliyatı sonrası öksürük

Bademcik ameliyatı sonrasında, bademciklerin alındığı sahanın ıslak ve nemli tutulması, ağızdan düzenli su içilmesi ve sulu gıda tüketilmesi önemlidir. Bademcik ameliyatı sonrasında bazı hastalar gece su içmediklerinde, uyku esnasında öksürük ve boğaz kuruması, kulağa vuran ağrılar hissedebilir. Genellikle mukoza hasarını azaltan yöntemlerden sonra bu şikayetler oldukça az görülmektedir. Bunun dışında bademcik ameliyatı sonrasında, lokal anestezik enjekte edilmesi ve dikiş atılmasına bağlı olarak, boğazda yabancı cisim hissi, uyuşukluk ve geriye doğru eğimli olarak yemek yenildiğinde lokmaların genize doğru kaçması ve öksürük görülebilir. Dik pozisyonda yemek yenilmesi, doğal öksürük giderici olarak bal ya da ballı su tüketilmesi faydalıdır. Genellikle ilk 10 günden sonra birçok şikayet ortadan kalkmaktadır.

Bademcikler alınırsa hastalık sıklığı artar mı?

Bademcikler, ağız boşluğunda bulunan lenfoid dokulardan iki tanesidir. Ağzın arka tarafında her iki tarafında bir bademcik vardır, küçük dilin her iki yanında bulunurlar. Lenfoid doku oldukları için bağışıklık işlevinde rol alırlar. Baş ve boyunda bir sürü diğer lenfoid dokusu vardır, bu yüzden bağışıklık sistemimiz bakteri ve virüslere karşı savunma için tamamen bademciklere bağımlı değildir. Bademcikler ve geniz eti alındığında hiçbir çalışma, üst solunum yolu enfeksiyonlarının sıklığında bir artış olduğunu göstermemektedir (kaynak link >> Tonsillectomy in Children and Adults: Recovery & Complications ...).

Bademcik ameliyatı sonrası neden dondurma yenir?

Bademcik ameliyatından sonra dondurma yenilmesi ülkemizde çok iyi bilinen ve bazen çocuk hastalara, ameliyat öncesinde motivasyon amacıyla söylenilebilen bir uygulamadır. Dondurmanın soğuk etkisi nedeniyle, lokal ağrı kesici ve kanamayı azaltan, ödem giderici etkileri ameliyattan sonrai ilk diyette verilmektedir. Bununla birlikte tek başına dondurma  yenilmesi hastanın diğer besinlerden uzak durması yara iyileşmesini olumsuz etkileyebilir ve boğazda enfeksiyon riskini arttırabilmektedir. Dondurma, ağız içerisinde sadece ağrıyan yerlere temas ettirilebilir ve yemekten önce tüketilebilir.

İlginç olarak yurtdışındaki kliniklerde dondurma ve sütlü tatlıların yerine, şerbetli soğuk ürünlerin ya da dondurulmuş şerbet şeklindeki rrünlerin tüketilmesi önerilebiliyor. Dondurmanın, sıfır derece ve altındaki yara yeri iyileşmesine olumsuz etkilerinin olabileceği ve hastalarda bazen boğaz temizleme hissi, öksürük ve buna bağlı kanamayı artırabileceğini savunabiliyorlar. Bu görüşün savunulduğu ve hastaların "ben dondurma yiyince rahat ettim" şeklinde yorumlarını okuyabileceğiniz link >> Ice cream after tonsil removal - Fact or fiction? Bu görüşe karşı olarak dondurma ve yumuşak ılık diyetin alınmasını öneren birçok saygın web sitesi de bulunuyor (iki tanesinin linki >> The Best Foods to Eat After a Tonsillectomy | LIVESTRONG.COM / Post Tonsillectomy Recovery & Aftercare Instructions for Adults)

Bademcik ameliyatından sonra yemek listesi

Bademcik ameliyatı sonrasında, sert ve sıcak, keskin kenarlı, baharatlı olmayan tüm gıdalar (kabaca yumuşak ılık gıdalar) tüketilmelidir.

Bademcik ameliyatı sonrası beslenme önerilerinin başında, protein oranı yüksek olan, haşlama etli tahıl ürünleri, kaynatılıp soğutulmuş kemik iliği ya da tavuk suyu çorbaları, süt ürünleri, ve yoğurdu ve ayran, kefir gibi ürünler gelmektedir.

Kesilmiş bir deri bölgesine nasıl tuz, acı baharat, kaynar ürün ya da keskin bir cisim teması sakıncalı ise, bademcik ameliyatı sonrasında da boğazdaki cerrahi alana bu tür ürünlerin değmemesi aynı mantıkla sakıncalıdır. Tonsillektomi hemşirelik bakımı şeklinde özel bir bakım yerine; özel beslenme şekline dikkat edilmesi yeterlidir.

Bademcik ameliyatı sonrası yemek yiyememe

Günümüzdeki teknikler, bademcik ameliyatı sonrasında hissedilen acı miktarını azaltsa da; ameliyat sonrasında yeterli miktarda su içmeyen ve beslenemeyen hastalarda, ameliyat sahası kurudukça ve vücudun su miktarı azaldıkça yara iyileşmesinde olumsuz etkilenme ve hissedilen ağrı miktarında artış olmaktadır. Kısır döngüye girilmesi şeklinde olan bu durumda, ağrı hissedilse bile hastanın ağızdan su içmesi ve damar yolu ile serum takviyesi gerekebilmektir. Maalesef damardan serum şeklinde sıvı verilmesi, ağızdan içilmesi kadar etkili olamamaktadır. Bademcik ameliyatı sonrasında, su içerken boğazınız ağrıyorsa daha çok su içmeniz gerekmektedir!

Bademcik ameliyatı sonrası konuşma

Bademcik ameliyatı sonrasında, boğazdaki hava yolu kesit alanı artmaktadır. Bu nedenle sesin ses tellerinden sonraki şekillendirilmesi (rezonansı) değişebilir ve özellikle iri bademciği olup alınan çocuklarda ilk birkaç hafta farklı bir ses tonu ve sonrasında daha farklı bir ses tonu olduğu aileler tarafından bize söylenilebilmektedir. Bu konu ile ilgili önceden yazdığım ayrıntılı makale linki >> Bademcik Ameliyatı Sonrası Ses Değişir mi?

Bademcik ameliyatı sonrasında ilk hafta boğaz kuruluğuna neden olacak şekilde uzun konuşma yapılmaması önemlidir. İri bademciği olan ve alınan hastalarda, ameliyat sonrasında ses genizden geliyormuş gibi çıkabilir.

Bademcik ameliyatı sonrası kulak ağrısı ne kadar sürer?

Düzenli su içilmesi kulak ve boğaz ağrılarının çok hızlı ortadan kalkmasına ya da mukoza hasarını azaltan uygulamaların kullanılması, düzenli su içilmesi boğaz ve kulak ağrılarının neredeyse çok az görülmesini sağlayabilir. Gece su içmeyen çocuklarda daha sık görülen kulak ağrısı genellikle ameliyattan sonra ilk 10 güne kadar görülmektedir.

Bademcik ameliyatının riskleri

Tonsillektomi, diğer ameliyatlar gibi bazı risklere sahiptir. Tonsillektomi operasyonun riskleri aşağıdaki şekilde özetlenilebilir :
• Anesteziye bağlı riskler : Ameliyat sırasında sizi uyku haline getiren ilaçlar genellikle baş ağrısı, mide bulantısı, kusma veya kas ağrısı gibi küçük, kısa vadeli problemlere neden olur. Ciddi, uzun süreli problemler nadirdir.
• Dudak ve yumuşak damakta şişme : özellikle de işlemden sonraki ilk birkaç saat boyunca solunum sorunlarına neden olabilir.
• Ameliyat sırasında kanama: Nadir durumlarda, cerrahi sırasında şiddetli kanamalar meydana gelir ve ilave tedavi ve hastanede kalış süreleri gerekli olabilir
• İyileşme esnasında kanama. Özellikle yaradan oluşan iyileşme dokusu öksürük ile çok çabuk atılırsa, kanama meydana gelebilir.
• Enfeksiyon: Nadiren, ameliyat daha fazla tedavi gerektiren bir enfeksiyona neden olabilir.
 Sadece yayınlarda gördüğüm ve şuana kadar hiç karşılaşmadığım atlantoaksiyel subluksasyon, mandibula kondil fraktürü de bademcik ameliyatı riski olarak yazılıyor.

Bademcik ameliyatı zararları olarak, özellikle sigara içen ve sürekli konuşmak zorunda kalan hastalarda uzun dönemde kronik farenjit,n görülmesi yazılabilir.

Tonsillektomi komplikasyonları günümüzde oldukça nadir hale gelmiştir (kaynak linkler >> Tonsillectomy Risks - Mayo Clinic / Complications of tonsillectomy and adenoidectomy. - NCBI / Complications of tonsillectomy: a comparison of techniques. - NCBI).


Bademcik ameliyatı yaşı

Eski kaynaklarda 3 yaşın altında bademcik ameliyatının yapılmaması gerektiği yazmaktadır. Özellikle iri bademcikleri olan ve hava yolu dar olan çocuklarda dikkatli olunması gerektiği vurgulanmıştır. Günümüzde yine zorunluluk olmadıkça 3 yaşına kadar beklenilmesi önerilse de; genellikle 2 yaşından sonra bademcik ameliyatı yapılabilmektedir. Yaşı ufak olan çocukların tam donanımlı hastanelerde ameliyat edilmesi uygundur. "2 yaşında bademcik ameliyatı olur mu?" sorusuna cevap olarak, eğer gerekli ise iyi bir hastanede bademcik ameliyatı yapılabilir.

3 yaşın altındaki hastalarda tonsillektominin postoperatif morbidite ve mortaliteyi arttırdığını iddia eden birçok rapor olmasına rağmen; tonsillektominin  küçük yaştaki çocuklar arasında güvenli bir şekilde yürütülebileceğini vurgulayan çalışmalar da mevcuttur (kaynak link >> Tonsillectomy under the age of 3 years: is it recommended or not ...).

Bademcik ameliyatı en geç kaç yaşında olur?

Erişkin hastalarda, bademcik ameliyatı yaş sınırı bulunmasa da; genel anestezi ve ameliyat risklerini kaldıramayacak hastalarda, cerrahinin sakıncalı olmasına neden olan ilaç kullananlarda bademcik ameliyatının yapılmaması daha uygundur.

​

Dr. Murat Enöz
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)

Muayenehane (Private Office):

Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbul

Randevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52

E-mail: muratenoz@gmail.com

​Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199

Fax: (+90) 212 542 74 47