Boş Burun Sendromu Olan Hastalarda, Septum Perforasyonu da Ortaya Çıkarsa Belirtiler Şiddetlenir!

Empty Nose Sendromu ve Nazal Septumda Delik

Boş burun sendromu burun içerisindeki etlerin fazla miktarda çıkarılması ya da fazla miktarda küçültülmesi sonucu burun içerisindeki hava boşluğunun anormal artışı sonucu ortaya çıkar.

Burun etleri ve görevleri

Normalde burun içerisinde her bir burun boşluğunda 3 tane burun eti bulunmaktadır. Bu burun etleri arasında en altta yer alan yani alt burun etleri havanın döndürülmesi ısıtılması arıtılması nemlendirilmesini de en fazla rol oynamaktadır burun içerisindeki hava yolu darlığını gidermek amacıyla yapılan burun eti ameliyatları esnasında burun etlerine yapılan işlemlere bağlı olarak burun eti hacmi fazla miktarda azaltılırsa burun içerisinde anormal hacim artışı ortaya çıkar. Normalde burundan hava aldığımız zaman, burun etlerine çarpan hava döner etin kendisinin etrafında dolanarak ısıtılır etin üzerinde geriye doğru hareket halinde olan tüm tabakasına çarparak içerisindeki Ali Ercan partikül ve mikropları bırakır, burun etlerinin havayolunu daraltmasına bağlı olarak basınçlı bir şekilde burundan alınan hava aşağı iletilir ve bu arada bunun etlerinden ve burun mukozasından alınan havaya  nem karışır nem karışır bu şekilde hava ısıtılmış, arıtılmış, nemlendirilmiş ve basınçlandırılmıs olarak akciğerlerin en uç kısmındaki havayollarını bile şişirebilecek ve iletilebilecek hale gelir.

Burun etleri sanki bir nemlendirme ısıtma ve arıtma makinesi gibi çalışmaktadır, eşsiz bir yapıya sahiptir. İçerisinde damar yumağı, dışarısında da burun içerisindeki mukozadan bulunmaktadır. Yine mukozanın üzerinde sürekli hareket halinde geriye doğru akan sümük tabakası bulunmaktadır ve yüzeydeki mukozaların üzerinde bulunan mukus tabakasını geriye doğru vuran hareketli silya denilen yapılar mevcuttur.

Burun etlerinin aşırı küçültülmesi ya da alınmasına bağlı sağlık sorunları

Yüzyıllar önce burun etleri burun içerisinde Hava yollarını daraltan gereksiz bir doku gibi düşünülerek tona yakın alınmış ve daha sonra hastaların Burun kuruluğu, burun kanaması burundan hava alma esnasında ağrı ve kokulu kabuklu akıntıların ortaya çıkması sonucu burun etlerinin görevleri daha net ortaya çıkmaya başlamıştır.

1900 yılında, Holmes konka hipertrofisi tanısıyla 1500 turbinektomi ile yaptığı cerrahi tecrübe aşamalarını tanımlamış ve alt burun etlerinin alınmasından sonra rinitis sicca, atrofik rinit ve ozena gibi komplikasyonlar üzerinde yükselen endişe gözününe gelmiştir. Konka rezeksiyonundan kaynaklanan genişlemiş burun boşluğuna bağlı olarak, burun içerişinde kuruma, kabuklanma ve mukozal atrofi ile sonuçlanan burun hava akımı artırılması işleminin ve nazal mukozanın nemlendirme yeteneklerini azalttığı saptandı (kaynak: Turbinate Reduction Rhinoplasty: History of the Procedure, Problem ...).

En iyi burun eti ameliyatı yöntemi hangisidir?

Günümüzde burun eti ameliyatları esnasında doku direnci ölçen burun etinin hacminde anormal küçülmeye neden olmayan cihazlar kullanılmaktadır. Bunun yanında eski bir yöntem olarak burun etini tamamen kesmeye yönelik üretilmiş makaslar ve buna benzer ürünler, burun etinin içerisindeki kemiği almayı kolaylaştıran çeşitli enstrümanlar ve burun etinin dokusunu içeriden aspire etmeye yönelik cihazlar da bulunmaktadır.  

Genellikle doku direnci ölçen cihazlarla yapılan burun eti radyofrekans ya da konka radyo frekansı günümüzde en çok uygulanan burun eti ameliyatı yöntemidir.

Boş burun sendromu belirtileri



Boş Burun Sendromu (Empty Nose Syndrome)

Burun etlerinin özellikle en ön kısmı, havanın gönderilmesi ısıtılması arıtılması ve nemlendirilmesini de en fazla role sahip olan burun eti bölümüdür. Burun etleri tamamen çıkarıldığında maalesef burun içerisindeki anormal hızlı hava akımı hastanın burun içerisindeki mukozanın kurumasına, zaman içerisinde enfeksiyona, alınan havanın akciğerlere uygun olmamasına bağlı olarak alt hava yollarında kuruma, hastada uyku kalitesinde bozulma, egzersiz kapasitesinde azalma nefes alındığında, burun içerisinde ağrı olması, kokulu akıntı ortaya çıkması gibi şikayetler görülebilir. Boş burun Sendromu olan hastalarda anormal burun içi hava yolu ödeneğine bağlı burun mukozasında sürekli nem kaybı ve enfeksiyona bağlı olarak burun içerisindeki sinir uçlarına zarar görmesi ve sonrasında da nöropatik ağrı denilen burun içerisinde ağrılı noktalar ortaya çıkabilir. Bunun dışında burun içerisinde zaman zaman tıkanıklık hissi, kabuklanma, kokulu akıntı, koku almada azalma gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Yani burun eti ameliyatlarında anormal doku çıkarılması ya da küçültülmesi, basit bir doku parçası gibi görülen burun etlerini ne kadar önemli ve eşsiz dokular olduklarının anlaşılmasına neden olabilmektedir.

Nazal septum perforasyonu nedir?

Boş burun sendromu dışında burun ameliyatları sonrasında ortaya çıkabilecek diğer bir sorun "nazal septum perforasyonu" dur. "Nazal septum" burun boşluğunu ikiye ayıran kemik ve kıkırdaktan oluşan, üzeri burun içi mukozası ile kaplı, burun boşluğunu  dikine ayıran bir yapıdır. Nazal septumun,  sola ya da sağa doğru kavisli olması durumunda burun içerisindeki hava yolları daralabilir  ve buna "nazal septum deviasyonu" denir. Nazal septum deviasyonu olan hastalarda basit bir cerrahi işlem olan, nazal septumda kıkırdak eğriliği olan alanların çıkarılmasından ibaret olan, "deviasyon ameliyatı", "septoplasti ameliyatı" ya da "smr ameliyatı" yapılabilmektedir. Nazal septum deviasyonu ameliyatları esnasında tam kat olarak, mukoza, kıkırdak ve diğer taraftaki mukoza zedelenirse ve ameliyat esnasında onarılmazsa, burun içerisinde septumda delik ortaya çıkabilir ve "nazal septum perforasyonu" olarak adlandırılan bu durumda deliğin boyutuna ve yerleşimine göre burun içerisinde yine boş burun sendromundakine benzer şekilde burun içi mukozal yüzeylerde kuruma ortaya çıkar.

Nazal septum perforasyonu belirtileri

Nazal septum perforasyonunda, burun içi hava akımı hızında anormal artış ortaya çıkmaktadır. Yani boş burun sendromundaki burun içi hava alanı hacminde artış yerine, hava akımında hızlanma ortaya çıkarak burun içinde kuruma ortaya çıkmaktadır.  Perforasyonun yerleşimi ve boyutuna göre belirtiler ortaya çıkar. Genellikle

burundan nefes alma esnasında burundan ıslık sesi gelmesi, burun içerisinde kuruma, kabuklanma, konu almada azalma gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır. Perforasyon önde yerleştiğinde ve büyük olduğunda hava akınındaki hızlanma daha fazla olur ve belirtiler daha şiddetli olabilir. Alınan hava burun septumundaki delikten karşı burun boşluğuna hızı bir şekilde geçmesine bağlı olarak burun içerisindeki nemlendirme, ısıtma, arıtma işlemleri yeterli miktarda yapılamamaktadır.  Nazal septum perforasyonu arka tarafta ve küçük olduğunda, burun içerisinde alınan havanın karşı burun boşluğuna geçme olasılığı daha düşüktür yani belirtiler daha az şiddetlidir.

Ufak Nazal Septum Perforasyonuna Bağlı Ortaya Çıkan Burunda Islık Sesi Videosu

Nazal septum perforasyonları nasıl sınıflandırılmaktadır?

Nazal septum perforasyonları boyutlarına göre üçe ayrılır:

1. çapı 5 milimetreden küçük olan delikler küçük delikler
2. 5 milimetre ile 2 santimetre arasında çapı bulunan delikler orta boyutlu delikler 
3. çapı 2 santimetreden daha büyük olan delikler ise büyük delikler olarak adlandırılmaktadır

Nazal septum perforasyonu animasyonu

nazal septum perforasyonu

Yandaki animasyonda, burun tomografileri seri kesitleri görülmektedir. Hastanın burun septumunun ön kısmındaki delik ok işareti ile gösterilmektedir. Burun etlerinin, perforasyon bölgesine doğru büyüyerek yaklaştığı görülmektedir.

Nazal septum perforasyonu nedenleri

Nazal septum perforasyonu ları aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• Travmatik nedenler: travmatik nedenler arasında en sık görülenler: bunun içerisinde yabancı cisim olması, burun içerisinin parmakla karıştırılması, buruna travma sonucu septumda hematom ortaya çıkması ve çeşitli nedenlere bağlı olarak mukozal hasar ortaya çıkmasıdır.
• Iyatrojenik nedenler (yani sonradan bunun içerisinde yapılan bir işleme bağlı olarak septum perforasyonuna neden olan etkenler): burundan entübasyon yapılması, bundan nazogastrik tüp yerleştirilmesi, septoplasti ameliyatı, rinoplasti (yani burun estetiği ameliyatı)
• Inflamatuar ve kanser türü hastalıklar: wegener granülomatozu, Churg-Strauss Sendromu, sarkoidoz, Leishmaniasis, Lepra, Rhinoscleroma ve yassı epitel hücreli kanser
•  Burnu etkileyebilen enfeksiyon hastalıkları tüberküloz, sifiliz, septal apse
• Burnun kurutan ilaçların kullanılması: burun içi kortizonlu spreyler, vazokonstriktör ilaçlar, burun içerisinden kokain kullanımı, dekonjestan ilaçlar
• Meslekle ilgili nedenler: cam tozu, civa, kromlu ürünler,  seramik tozu ve fosfora temas

Boş burun Sendromu olan hastalarda ilave olarak nazal septum perforasyonu da mevcutsa ...

Boş burun Sendromu olan hastalarda ilave olarak nazal septum perforasyonu da mevcutsa burun içerisindeki havayolu artışı çok daha fazladır ve alınan hava çok daha hızlı bir şekilde normalden daha geniş olan burun boşluğu içerisine girer ve mukozal alanlardan çok daha fazla nem kaybına neden olur.

Yukarıda burun içi fotoğraflarını ve tomografi fotoğraflarını paylaştığın hastanın alt burun etlerindeki anormal Hacım azalması ve burun septum unuttum kısmında yaklaşık 13 çarpı 6 milimetre boyutlarında oval nazal septum perforasyonu görülmektedir. Hastanın genizinden aşağıya doğru akan koyu kıvamlı sekresyon ve mukozalardaki yer yer kuru ve kızarık enfekte görünüm fotoğraflarda görülmektedir.

Burun etlerinin normalden fazla küçültülmesi ya da olmaması durumunda ortaya çıkan burun içi kuruma, nazal septum perforasyonu ile daha da fazla şiddetlenir.

nazal septum perforasyonu ameliyatı

Nazal septum perforasyonu tedavisinde, cerrahi tedavi ve cerrahi dışı tedaviler uygulanabilmektedir perforasyon boyutları arttıkça cerrahi başarı azalmaktadır.

nazal septum perforasyonu ameliyatı animasyonu

Cerrahi dışı bir tedavi olarak nazal septal buton kullanımı da mevcuttur ancak, butonlar perforasyon çapında artma ve kronik enfeksiyon,yabancı cisim hissine neden olma gibi dezavantajlara sahiptir. Boş burun sendromu tedavisinde, burun içi hava yollarını daraltmaya yönelik ameliyatlar da yapılabilmektedir. Bunun dışında burun içerisinde mukoza altlarına endüstriyel farklı ürünlerin yerleştirilmesi, kırdak doku transferi yapılabilmektedir. Son yıllarda rejeneratif doku mühendisliği kapsamında yapılan kök hücre çalışmaları ile boş burun sendromu tedavisi konusunda farklı uygulamalar da denenmektedir Bunun dışında cerrahi tedavi olarak özellikle boş burun sendromu ve kronik atrofik rinit bulunan hastalarda Young cerrahisi denilen burun içerisindeki hava deliğinin kapatılmasını içeren bir cerrahi işlem de vardır. Genellikle 6 ay boyunca burun İçerisi tamamen kapatılır ve daha sonra bunun içerisindeki filtre kesilerek açılır. Bunun dışında burun içerisindeki hava yolunu daraltmaya yönelik olarak modifiye Young cerrahisi ya da burun tabanına aseluler dermal greft yerleştirilmesi gibi farklı uygulamalar da mevcuttur.

Benzer bir makale linki >> Sığır, At ve İnsan Kaynaklı Kalp Zarları, Septum Perforasyonu Tamiri, Kulak Zarı Ameliyatı ve Diğer Ameliyatlarda Kullanılabilir ...

Aşağıdaki linklerde konu ile ilgili daha ayrıntılı bilgileri bulabilirsiniz.

Kaynaklar:

• Nazal septum perforasyonu, tanımı, nedenleri, belirtileri ve tedavisi
• Nazal Septum Perforasyonu
• Boş Burun Sendromu (Empty Nose Syndrome) 

​

Dr. Murat Enöz
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)

Muayenehane (Private Office):

Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbul

Randevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52

E-mail: muratenoz@gmail.com

​Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199

Fax: (+90) 212 542 74 47