Çocukluk Çağındaki Burun Travmalarının Sonuçları Geç Dönemde Ortaya Çıkabiliyor!

Çocukluk çağındaki burun travmasının sağlık açısından etkileri bazen uzun dönemde ortaya çıkabilmektedir. Burun gelişiminde en önemli büyüme noktaları burun boşuluğunu ikiye ayıran nazal septum üzerinde bulunmaktadır. Çocuklardaki buru travmaları büyümekte olan kemik ve kıkırdak dokularının ezilmesi anlamına geldiğinden, burun gelişimi devam ettikçe travmanın burun üzerindeki etkileri de yıllar içerisinde belirginleşebilmektedir.

Pediatrik popülasyonda ciddi travma yaralanmaları nadiren olsa da, burun yaralanmaları daha yaygın bir sorundur. Nazal travmanın değerlendirilmesi ve tedavisi, yetişkin burun kırılarına kıyasla çocuklarda oldukça farklıdır. Fiziksel muayene sırasında zayıf hasta işbirliği, önemli anatomik farklılıklar ile birleşince, kbb uzmanı için daha zor bir tanı ikilemi ortaya çıkabilmektedir. Burun büyüme merkezlerini rahatsız edici bir şekilde ilerleyen nazal ve midfasiyal gelişim üzerinde pediatrik nasoseptal yaralanmaların cerrahi tedavisi tartışmalıdır (kaynak: Pediatric nasal injuries and management).

Çocuk burun travmalarında erişkinlerden farklı olarak aşağıdaki özellikli durumlar mevcuttur:

➤ Yandaki fotoğrafta görüldüğü gibi, çocuklardaki buru kırıkları genelde yaş ağaç kırığıdır ve çok şiddetli eğrilik ve nefes alma problemleri olmadıkça müdahale yapılmaksızın takip planlanabilmektedir

➤ Çocuklarda burun kemiğininde kırılma ortaya çıkmadan, burun septumunda ezilme ve burun büyüme noktalarında asimetrik zedelenme ortaya çıkabilmektedir. Önceden burnuna travma hikayesi olan ve dümdüz burnu olan çocuklarda, yaş ilerledikçe burun aksında sağa ya da sola yönelme, burun ucundan septumun alt kısmı (kaudal septum bölümü)' nün disloke olarak görünür hale gelmesi, burun ucu asimetrisi ve burun kemiği asimetrisi gibi farklı durumlar ortaya çıkabilmektedir. Eğri burun deformitesi ile ilgili ayrıntılı bilgiler bulabileceğiniz linkler >> Eğri Burun Deformitesi / Eğri Burun (C Burun - Crooked Nose - Deviated Nose - Twisted Nose ...

 ➤ Özellikle burun ucu üzerine düşen ya da burun ucu bölgesine önden arkaya doğru darbe alan çocuklarda, kıkırdak zedelenmesi ve burun büyüme noktası zedelenmesine bağlı olarak kaudal septum deviasyonu, burun ucunda gevşeklik ve gülerken sarkma, burun tıkanıklığı, burun aksında eğrilme gibi çok farklı belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Burun kemiği kırılmadığı için, burunda şişlik ve morluk olmada da; burun büyüme noktaları zedelenebilmekte ve büyüme ile burun şeklindeki değişiklik belirginleşebilmektedir.

➤ Çocuklarda, burun travmalarında, burun kırığı tanısı için, boyun bölgesindeki tiroid dokusu ve gelişmekte olan dokular düşünüldüğünden yan grafi çekilmesi erişkinlerden daha az sıklıkta  istenilebilmektedir. Düz radyografiler, çocuklarda burun çatlaklarının teşhisinde yardımcı değildir ve yalnızca bu amaca yönelik yapılmamalıdır. "Röntgen çekimi, burun travmalı herhangi bir çocuğun tam intranazal muayenesinin yerini alması için asla kullanılmamalıdır. Acil değerlendirme ve tedavi için herhangi bir burun anormalliği belirtilmelidir" kaynak >> Nasal septal trauma in children

➤ Çocuklardaki burun kırığının belirtileri erişkinlerden farklı değildir ve ağaıdaki şekilde sıralanabilir:

• Burun kanaması
• Şişme (tek başına burn kırığının kesin belirtisi değildir, yumuşak doku travmasında da ortaya çıkabilir!)
• Burun burun tıkanması
• Göz altında morluklar (kemik kırığı için belki en ciddi ve en kolay anlayabileceğiniz bir belirti bu)
• Buruna dokunulduğunda hassasiyet olması
• Buruna dokunulduğunda kemiklerin bibiri üzerinde kayma sesi (krepitasyon)
• Burundan nefes almakta güçlük çeekilmesi (buru travması sonrasında ortaya çıkan burun tıkanıklığı)
• Burun deformitesi (burunda şekil bozukluğu)

➤ Çocuklarda burun kemiği kırığı olduğunda sportif aktivite konusunda dikkat edilmesi gerekenler: burnun iyileşmesi için zamana ihtiyacı vardır. Burun bu süre zarfında kolaylıkla tahliye edilebilir. Bu nedenle, çoğu klinisyen, çocukların tüm sporlardan uzak durmalarını en az 2 hafta önerir. Çocuğunuzun en az 6 hafta boyunca temas sporlarından (futbol, güreş gibi) kaçınması gerekir.

➤ Nazal kırıklar yetişkinlerde çocuklardan daha yaygındır. Çocuklarda, burun kemikleri kırılması daha zordur. Burun kırılması, küçük çocuklarda oldukça nadirdir. Risk, yaşla birlikte artar. Kızlardan çok erkek çocuklarda burun kırıkları görülür. Burun kemiği yüz kemiklerinden biridir ve darbenin emilmesinde aslında esas rolü üstlenmektedir. Burun kemiğinin alt kısmı üst parçadan daha incedir ve daha kolay kırılarak kopabilir (kaynak: Nasal Fracture in Children).

➤ Burun kırığı olan yaşı küçük çocukların ilave bir travma bulgusu açısından aşağıdakilere de dikkat edilmesi gerekmektedir (kaynak: Nasal trauma and fractures in children):

• Yüz travması geçirmiş tüm çocuklar, servikal omurga, santral sinir sistemi, göğüs, yörüngeler ve dişlere bağlı yaralanmalar nedeniyle değerlendirilmelidir
• Görme keskinliği, diplopi ve duyu defisitleri öyküsü olan çocuklar nörolojik veya oftalmolojik travmaya karşı derhal değerlendirme yapmalıdır
• Maloklüzyon olan çocuklar, mandibular kırıklar ve diş yaralanmaları açısından değerlendirilmelidir
• Frontal sinüse duyarlılık, frontal sinüs kırıklarına işaret edebilir
• Burun ucunun palpasyonu hassasiyeti septal hematomu düşündürür
• Malokluzyon ve damakta instabilite, midfasial LeFort kırığının bir göstergesidir
• Anterior burun omurganın üst dudak altından palpasyonunda hassasiyet ve instabilite önemli septal travmayı gösterebilir

➤ Çocuklarda burun travması sonrasında, burun septumunun için kan dolabilir ve septal hematom ortaya çıkabilir. Çocuklardaki septal hematom belirtileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir (çocuklarda septal hematomu düşündüren bulgular şunları içerir) (kaynaklar: Infected nasal septal hematoma / Septal hematoma and abscess after nasal trauma):

• Septumun mavi veya kırmızı renk değişikliği ve asimetri olması
• Burun mukozasında burun geçişini engelleyen şişme olması
• Topikal vazokonstriktif ajanlarla kitlenin büyüklüğü değişmemesi (yani burun açıcı spreylerle burun tıkanıklığı şikayeti ortadan kalkmaz)

➤ Çocukluk çağı burun kırıkları yapısal veya kozmetik deformite ile komplike olabilir. Kozmetik komplikasyonlara ek olarak burun kemiği kırıkları aşağıdakilerle komplike olabilir (oldukça nadir) (kaynaklar: Evaluation of lacrimal drainage system obstruction using combined ... / Maxillary hypoplasia secondary to midfacial trauma in childhood / Toxic shock syndrome after closed reduction of a nasal fracture / An unusual presentation of a nasal septal abscess):

• Septal abse (yukarıda tanımlanmıştır), kavernöz sinüs içine doğrudan yayılımın neden olduğu intrakranyal enfeksiyona neden olabilir
• Lakrimal kanal tıkanıklığı
• Maksiller hipoplazi
• Toksik şok sendromu
• Naso-oral fistül

➤ Hava yolu tıkanıklığına neden olan burun kemiği kırığı ve / veya septal hematomu olan tüm hastaların bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından hızlı bir şekilde değerlendirmesi gerekmektedir (kaynak: Nasal and Septal Fractures: Background, Epidemiology, Etiology).

​

Dr. Murat Enöz
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)

Muayenehane (Private Office):

Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbul

Randevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52

E-mail: muratenoz@gmail.com

​Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199

Fax: (+90) 212 542 74 47