 |
| Hapşırma nedir? - Hapşırma nasıl olur? - Hapşırma merkezi - Hapşırma nedenleri? - Hapşırma, vücudumuzu güvende tutmaya yardımcı olur! - Tek bir hapşırık havaya 100.000 mikrop gönderebilir! - Uyurken hapşırmayız! - Aşırı egzersiz hapşırtabilir! - En uzun hapşırma çılgınlığı - Güneş ışını hapşırtabilir! - Cinsel ilişki de hapşırtabiliyor - En çok hapşıran hayvan hangisidir? - Hapşırmayı nasıl durdurabiliriz? - Hapşırırken kalbin durduğu doğru değil! / Görsel kaynağı: Sneeze - Wikipedia |
Hapşırma
Hapşırma nedir?
Hapşırma, üst solunum yolu, özellikle burun boşluğunun uyarılmasına ortaya çıkan bir koordine koruyucu solunum refleks hareketidir. Aslında, merkezi ve periferik sinir sisteminin aktivasyonu, bu sürecin patofizyolojisinde önemli bir rol oynamaktadır. Aslında, bazen farklı tıbbi durumlarla ilgili bir işaret haline gelen hapşırma refleksi eylemi hakkında çok az şey bilinmektedir.Hapşırma nasıl olur?
Hapşırma, burun içerisine giren yabancı ve irritan partiküllerin yarı kontrollü olarak akciğerlerden ağız ve burun yoluyla basınçlı hava gönderilerek temizlenmesini sağlayan bir hareketler toplluğudur. Hapşırma refleksi, beyinde kortikal ve gönüllü mekanizmalarla modüle edilebilir. Burun fazı, oftalmik bölünmede trigeminal liflerin uyarılması, parlak veya mavi ışığa maruz kalma ile hapşırmanın hızlanması sağlanılabilmektedir. Öksürmenin yanı sıra solunum gibi hapşırmaya benzeyen reflekslere muhtemelen aynı inspiratuar ve ekspiratuvar sinirler aracılık eder; ancak beyin sapındaki farklı çekirdekler tarafından aktive edilir. Bu nöronlar, vagus, frenik ve interkostal sinirler. Öksürme ve hapşırma omurilik düzeyinde bastırılabilir.Hapşırma merkezi
İnsanlarda "Hapşırma merkezinin" varlığı ve yeri için son birkaç yılda beyin sapı medulla bulunan yapıların katıldığı alan olarak olarak tanımlanmıştır. Kedilerde, medulla'da bir hapşırmayı hatırlatan merkez bulunur. Hapşırma merkezinin varlığı insanlarda doğrulanmamıştır. Yüzdeki sensitif yolları ve burun içerisindeki büyük çaplı miyelinli sinir lifleri yoluyla beyin sapındaki ana trigeminal duyusal çekirdeğe iletilir.Hapşırma nedenleri?
Hapşırma ya da hapşırığa neden olabilecek durumlar:- Üst solunum yolu viral enfeksiyonları
- Allerjik rinit
- Diğer rinitler (allerjik olmayan (no-allerjik) rinitler)
- Burun içi kuruluk ve kabuklanmaya neden olabilecek hastalık ve durumlar
- İlaçlar
- Sıcaklık değişiklikleri
- Cinsel ilişki
Hapşırma, vücudumuzu güvende tutmaya yardımcı olur!
"Hapşırma, bağışıklık sürecinin önemli bir parçasıdır, burnumuzu bakteri ve virüslerden korunmasını sağlayarak vücudumuzun korunmasını sağlar.Bir şey burnunuza girdiğinde veya alt beyin sapında bulunan beyninizdeki "hapşırma merkezinizi" başlatan bir tetikleyici faktörle karşılaştığınızda, boğazımızı, gözlerimizi ve ağzımızı sıkıca kapatmak için sinyaller hızla gönderilir. Sonra, göğüs kaslarımız şiddetle daralır ve boğaz kaslarımız hızla rahatlar. Sonuç olarak, hava - tükürük ve mukus ile birlikte - ağzımızdan ve burnumuzdan çıkar.
Tek bir hapşırık havaya 100.000 mikrop gönderebilir!
Hapşırık saatte yaklaşık 100 mil hızla yol alan hava akımına neden olabilir. Burun ve ağzımından dışarıya tek bir hapşırık ile havaya 100.000 mikrop gönderilebilir. Üst solunum yolu viral ve bakteriyel enfeksiyonlarında bu mikropların vücudumuzdan atılması için bir mekanizma olsa da; aynı zamanda diğer insanlara bulaşma için de bir yol oluyor.Uyurken hapşırmayız!
Uyku esnasında, hapşırmayı tetikleyen sinirlerin de aktivitesi azalır ve uykuda hapşırmayız.Aşırı egzersiz hapşırtabilir!
Aşırı egzersiz, hipervantilasyona neden olur ve sonuç olarak burun ve ağız mukozasında kurumaya neden olur. Böylece burun mukozasından sekresyon üretimi ve sonrasında hapşırmanın tetiklenmesi durumu ortaya çıkabilirEn uzun hapşırma çılgınlığı
İngiltere Kongre Kütüphanesi web sitesinde yer alan arka plan bilgilerine göre, Worcestershire' den Donna Griffiths tarafından yazılan 976 gün (bu süre boyunca hapşırmış diyor ama bu bilgi biraz tartışmalı!). Kaydedilen en uzun hapşırma olayı, 13 Ocak 1981'de hapşırmaya başlayan ve 26 Temmuz 1981'de 194 günün önceki kaydını aşan Donna Griffiths'in (İngiltere, b.1969) yaptığı ilk 365 gün içinde tahmini bir milyon kez hapşırmış ve 16 Eylül 1983'e kadar - 977. güne kadar hapşırmış.12 Yaşında ve Günde 12000' den Daha Fazla Sayıda Hapşıran Kız!
Yukarıda, 12 yaşında ve nedeni bilinmeyen tekrarlayan hapşırma atakları olan bir kızın videosu mevcut. Doktoru beyinde tetiklenen bir "tik" şeklinde hapşırma ataklarının olduğunu vurgulamış ...
Güneş ışını hapşırtabilir!
Parlak güneş ışığı üç kişiden birinin hapşırmasına neden oluyor.. "Hafif hapşıranlara, Yunanca "light - ışık" anlamından 'fotik' denir. Aslında, ışık hassasiyeti kalıtsal bir özelliktir. Bu durum güneş allerjisi değil de güneş ışığı hassasiyeti olarak adlandırılmaktadır. Hapşırma başlangıcında, parlak ışığa bakılması beyinde hapşırma sinirsel yollarında hızlanmaya neden olarak, hapşırığın hızlanmasına neden olabilirCinsel ilişki de hapşırtabiiyor!
Düşündüğünüzden çok daha sık neden oluyormuş .... Araştırmacılar parasempatik sinir sisteminin uyarılmasının bazı insanlardaki sinyalleri sadece cinsel hereketler esnasında zevk almakla kalmayıp, ilişki bittiğinde de hapşırma için sinyallere neden olduğu düşünüyorlar (erkeklerde daha fazla oluyor diye bir makale de var).En çok hapşıran hayvan hangisidir?
En çok hapşıran hayvan "iguana" ymış .... İguanalar daha sık ve daha üretken biçimde hapşırıyorlar. Hapşırma, iguanaların bedenlerinde sindirim sürecinin normal yan ürünü olan belirli tuzların uzaklaştırılmasını sağladığı düşünülmektedir.Hapşırmayı nasıl durdurabiliriz?
Ağız yoluyla nefes alıp burnumuzun ucunu sıkıştırmak hapşırma başlarken durdurabilir.
Hapşırırken kalbin durduğu doğru değil!
Hapşırırken kalbin durduğu bilgisi doğru değil. Bir hapşırık nedeniyle göğüs kafesimizin çapı daralır ve kan akışı anlık olarak azalabilir. Sonuç olarak, kalbimizin ritmi değişebilir, ancak kalp durmaz!Afrika vahşi köpekleri, hapşırarak ava çıkma vaktinin geldiğini vurguluyormuş!
Afrika vahşi köpekleri, mükemmel görgü kurallarına sahiptirler. Kuklalara önce yemek yemeye izin verilir. Kayıtsız köpekler yaralı konfederasyonlarla et paylaşıyorlar. Bir çalışmada bu köpeklerin hapşırma ile ava çıkmanın vakti geldiğini diğer köpeklere bildirdiğini vurguluyor. Hapşırıklar, köpeklerin burun tozunu temizlerini de sağlıyor olduğundan, avdan önce belki ses netleştirilmesi amacıyla geliştirilmiş refleks bir hareket de olabilirmiş.Kaynak linkler >>
- Sneeze related area in the medulla: localisation of the human ...
- Surprising Things that Make You Sneeze - WebMD
- Neural mechanisms of sneeze - NCBI
- Physiology and Pathophysiology of Sneezing and Itching
- Sneeze reflex: Facts and fiction
- Sneezing: Causes, Symptoms and Diagnosis
- African wild dogs vote with sneezes on important pack issues ...
- Longest sneezing fit | Guinness World Records
Dr. Murat Enöz
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)
Muayenehane (Private Office):
Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbulRandevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52
E-mail: muratenoz@gmail.com
Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199
Fax: (+90) 212 542 74 47
Yorumlar
Yorum Gönder