Allerjik Rinit (Saman Nezlesi)
Allerjik Rinit Nedir?
Allerjik rinit (Saman Nezlesi), burunda kaşıntı, hapşırma, burun akıntısı, göz yaşarması gibi belirtilerin görülebildiği, mevsimsel ya da yıl boyu sürebilen bir allerjik hastalıktır. Hastalarda burun içerisinde mukozal yüzeylerde allerjik raksiyonları başlatabilen "allerjen" lere temas ve sonrasında giderek artan belirtiler görülmektedir. Yukarıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi muayene esnasında nomalden soluk renkte, ödemli burun etleri ve şeffaf burun akıntısı görülebilmektedir. Gribal enfeksiyon ya da sinüzitte olduğu gibi enfeksiyona ait halsizlik, ateş, vücut kırgınlığı gibi belirtiler görülmez. Toz, hayvan tüyü ya da polen gibi allerjenlerin solunum yoluna nefesle girmesi sonucu bu belirtiler ortaya çıkar. Polen, mevsimsel alerjik rinitte en yaygın alerjendir. Bunlar mevsim değişimlerinde ortaya çıkan alerji semptomlarına neden olurlar. Sıcak, kuru, rüzgarlı günlerde havada çok fazla polen bulunması daha olasıdır. Soğuk, nemli, yağmurlu günlerde çoğu polen toprağa yağmur damlaları ile düşer. Allerjik rinit ve alerji sıklıkla ailelerde görülür. Her iki ebeveyninizin de saman nezlesi veya başka alerjileri varsa, saman nezlesi ve alerjileri de vardır. Annenizin alerjisi varsa, şans daha yüksektir.
Saman nezlesine neden olan bitkiler; ağaçlar, çimler ve yabani otlardır. Polenleri rüzgar tarafından taşınır. (Çiçek poleni böcekler tarafından taşınır ve saman nezlesine neden olmaz.) Saman nezlesine neden olan bitki türleri kişiden kişiye ve bölgeden bölgeye göre değişir.
Havadaki polen miktarı, saman nezlesi semptomlarının gelişip gelişmemesini etkileyebilir.
Alerjik rinite ne sebep olur?
Vücudunuz bir alerjenle temas ettiğinde, vücudunuzu alerjenden koruyan doğal bir kimyasal olan histamin salgılar. Bu kimyasal alerjik rinite ve burun akıntısı, hapşırma ve kaşıntılı gözler dahil olmak üzere semptomlarına neden olabilir.Ağaç polenine ek olarak, diğer yaygın alerjenler şunlardır:
- çim poleni
- toz akarları
- hayvanların dökülen deri parçaları
- kedi tükürüğü ve idrarı
- küf - mantar
Yılın belirli zamanlarında, polenler özellikle sorunlu olabilir. Ağaç ve çiçek polenleri ilkbaharda daha yaygındır. Otlar ve yabani otlar yaz ve sonbahar aylarında daha fazla polen üretir.
Allerjik rinit nasıl ortaya çıkar?
Bu animasyon videosunda, alerjenlerin nasıl temas ettiğini ve vücudun bu alerjenlere nasıl tepki verdiği ve anti histamin ilaçlarının bu alerjenler üzerindeki etkisinin ne olduğunu göstermektedir.
Allerjik rinit sıklığı ve tedavi maaliyeti hakkında
Alerjik rinit (AR), dünyadaki en yaygın altıncı kronik hastalıktır ve bu, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler. AR'nin gerçek maliyeti şaşırtıcıdır, yılda yaklaşık 5,6 milyar dolar doğrudan tıbbi maliyetlerde ve diğer dolaylı maliyetlerde harcanmaktadır. Bu nedenle, değerlendirilmesi ve tedavisi üzerine ciddiye alınmalıdır. AR, semptomların artmış vasküler geçirgenliğe bağlı olması muhtemel olan IgE aracılı bir enflamasyondur. Alerjenden kaçınma, ilaç tedavisi ve immünoterapi gibi mevcut tedavi seçenekleri yetersizdir (kaynak >> Clinical effects of far-infrared therapy in patients with allergic rhinitis).Alerjik rinit belirtileri
Alerjik rinitin sık görülen belirtileri şunlardır:- hapşırma
- burun akıntısı
- burun tıkanıklığı
- burun kaşıntısı
- öksürme
- boğazda geniz akıntısına bağlı rahatsızlık hissi
- gözlerde kaşınma hissi
- sulu gözler
- gözlerin altındaki koyu halkaların ortaya çıkması
- sık sık baş ağrısı
- kabarcıklı ve ağlayabilen aşırı kuru, kaşıntılı cilde sahip olmak gibi egzama tipi semptomlar
kurdeşen
- aşırı yorgunluk
Genellikle bir alerjene temas ettikten hemen sonra bu semptomlardan birini veya birkaçını hissedeceksiniz. Tekrarlayan baş ağrıları ve yorgunluk gibi bazı semptomlar yalnızca alerjenlere uzun süre maruz kaldıktan sonra ortaya çıkabilir. Ateş, saman nezlesi belirtisi değildir.
Bazı insanlar nadiren semptomlar yaşarlar. Bu, büyük miktarlarda alerjenlere maruz kaldığınızda ortaya çıkar. Diğer insanlar yıl boyunca semptomlar yaşarlar. Belirtileriniz birkaç haftadan uzun sürerse ve iyileşmiyor gibi görünüyorsa doktorunuzla olası alerjiler hakkında konuşmanız uygundur.
Alerjik rinit türleri nelerdir
İki tip alerjik rinit mevsimsel (mevsimsel allerjik rinit) ve yıl boyu süren (perennial allerjik rinit). Mevsimsel alerjiler genellikle ilkbahar ve sonbahar mevsiminde ortaya çıkar ve genellikle polen gibi dış mekan alerjenlerine cevap olarak ortaya çıkar. Yıl boyunca süren allerjiler veya yıl boyunca herhangi bir zamanda toz akarları ve evcil hayvan tehlikesi gibi iç mekan maddelerine cevap olarak ortaya çıkabilir.Allerjik rinit atağını kolaylaştıran faktörler
Allerjik rinit atağını, sadece buruna hava yoluyla gelen allerjenlerin ve yabancı partiküllerin tetikleyebileceğini ya da kolaylaştırabileceğini düşünebilirsiniz. Bununla birlikte, bağışıklık sitemini uyaran tüm endüstriyel ya da diğer çevresel etkenler (burun yoluyla vücuda temas etmeseler de), tüm allerjik hastalık atağı riskini arttırabilir. Örneğin genetiği değiştirilmiş meyve ve sebzelerin yenilmesi, burun içerisine kaçabilen ve konfeksiyon ürünü tozların çıkmasına neden olabilen kıyafetlerin deriye teması, boyar maddeli yiyeceklerin yenilmesi ... yani yenilen ya da cilde temas eden allerjenler de hastalardaki tüm allerjik reaksiyon riskini arttırabilir.Alerjik rinit için risk faktörleri
Alerjiler herkesi etkileyebilir, ancak ailenizde alerji öyküsü varsa alerjik rinit gelişme olasılığı daha yüksektir. Astım veya atopik egzama olması alerjik rinit riskinizi de artırabilir.Aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı dış faktörler bu durumu tetikleyebilir veya kötüleştirebilir:
- sigara içmek
- kimyasallar
- soğuk sıcaklıklar
- nem
- rüzgar
- hava kirliliği
- saç spreyi
- parfümler
- kolonya
- odun dumanı
- diğer dumanlar
Alerjik rinit nasıl teşhis edilir?
Şiddetli olmayan allerjik rinit belirtilerinin varlığında, muhtemelen sadece fizik muayeneye ihtiyacınız olacaktır. Bununla birlikte, doktorunuz sizin için en iyi tedavi ve korunma planını bulmak için bazı testler yapabilir.Bir cilt prick testi en yaygın testlerden biridir. Allerji uzmanı hekimler tarafından yapılan bu testte, vücudunuzun her birine nasıl tepki gösterdiğini görmek için cildinize birkaç madde yerleştirir. Genellikle, bir maddeye alerjiniz varsa küçük bir kırmızı yumru görünür.
Bir kan testi veya radyo-alerjik emici testi (RAST) de yaygındır. RAST, kanınızdaki belirli alerjenlere karşı immünoglobulin E antikorlarının miktarını ölçer.
Allejik rinit tedavisi
Allerjik rinitte kesin ve kalıcı tedavi bulunmadığından, ilaç kullanımın en aza indirilmesi amacıyla basamak şeklinde tedavi planlanabilmektedir.Allerjik rinit tedavisi aşağıdaki şekilde özetlenilebilir:
- allerjen temasından kaçınma
Ev içerisinde ev tozu - akar temasından kaçınılması ile ilgili ev temizğiline yönelik önlemler, yatak odasından yünlü halı, kilim, battaniye benzeri ürünlerin çıkarılması, anti-allerjik ürünlerin kullanılması
- burun içerisindeki aljerjenlerin düzenli burun yıkama ile uzaklaştırılması
Özellikle allerji belirtilerinin arttığı dönemlerde, burun içerisinin doğal tuzlu sularla yıkanması işlemi hem yan etkisiz hemde ilaç gereksinimi azaltan bir uygulamadır. Bunun için 3 ayrı şekilde burun içi tuzlu su ile yıkama yapabilirsiniz:
- Eczaneden hazır satılan okyanus suyu ya da deniz suyu içeren basınçlı spreyleri alabilirsiniz
- Evde Sinüs Rinse ya da Neti Pot denilen yüksek volümlü plastik şişeleri kullanarak burun içi yıkama yapabilirsiniz
- Yine evde 1 su bardağı suyun içerisinde 1 çay kaşığı tuz (himelaya tuzu, deniz tuzu ya da normal sofra tuzu kullanılabilir)
- burun içi tuzlu su ile yıkama işlemine rağmen giderek artan şikayetler (hapşırma, geniz akıntısı, burunda kaşıntı, göz yaşarması, burun tıkanıklığı ...) olduğunda ağızdan allerji hapları ya da burun içine de kortizonlu spreyler kullanılabilir. Genelde bir tanesi ile başlayıp yetmezse diğerine başlanılmasını öneriyoruz.
Allerjik rinit atakları tedavi edilmezse ne olur?
Burnunuz kaşınıyorsa ve hapşırıyorsanız, burun tıkanıklığı ortaya çıkmasını beklemeden tuzlu sularla burun içi yıkama işlemine başlayabilirsiniz. Makalenin başında VE yanda görülen burun içi endoskopik muayenede çekilen fotoğraflarda, uzun süredir allerjik rinit atağı alan ve zaman zaman dekonjstan burun spreyi kullanan hastanın, alt burun etlerindeki (alt konkalar) büyüme ve burun içerisindeki hava pasajının ciddi daraldığı görülmektedir.
Allerjik rinit atağı olan ve uygun tıbbi tedavi yerine sadece dekonjestan sprey kullanılırsa ne olur?
Zaman içerisinde tekrarlayan allerjik rinit atağına bağı oolarak burun etleri büyüyebilir. Bu durumda hastalarda yaşam kalitesi ciddi olumsuz etkilenebileceğinden "burun açıcı dekonjestan sprey" kullanılmasını tercih edebilirler. Bu durumda giderek artan burun açıcı sprey ihtiyacı olması ve burun etlerinde giderek büyüme ortaya çıkabilir. Rinitis Medikomentoza denilen ve uyuşturucu bağımlılığına benzer şekilde burun açıcı dekonjestan seprey bağımlılığımortaya çıkabilir.Allejik rinit atağı olan hastalarda, allerjenlerden kaçınma ve uygun tedavi ile burun tıkanıklığı şikayeti ortadan kalkmazsa yapılması gerekenler!
Allejik rinit atağı olan hastalarda, uygun tedavi ile burun tıkanıklığı şikayeti ortadan kalkmazsa radyofrekans ile burun eti küçültülmesi işlemleri yapılabilmektedir. Buru etleri ile ilgili farklı bilgileri içeren link >> https://www.burun-estetigi-rinoplasti.com/2019/02/burun-eti-farkli-bilgiler.html
Burun etleri allerjiye bağlı olarak çok büyürse, kortizonlu burun spreylerinin kullanılması yeterli olmayabilir!
Burun etleri tekrarlayan allerjik rinit ataklarına bağlı ya da kontrolsüz dekonjestan burun spreylerinin kullanılmasına olarak büyüyen hastalarda, basit kortizonlu spreylerin etkisi yeterli olmayabilir. Bunun nedeni, burun giriş bölümünün zaten alt konkaların ön bölümü ile daralmış olması ve sprey pariküllerinin arka tarafa ulaşamaması ve kortizonlu spreyin etki süresinin dekonjestan burun açıcı spreyler gibi hemen başlamamasıdır. Özellikle cidi burun tıkanıklığı ve allerji atağı olan hastalrda nadiren de olsa ağızdan ya da kas içi kortizon ilacı verilmesi ya da burundan kortizonlu burun damlasının kullanılması uygun olabilir. Kortizonlu damlaların en etkili nasıl kullanılması konusunda size tarafımdan bilgi verilecektir.İmmünoterapi
Aleri uzmanı hekiminiz, ciddi alerjileriniz varsa immünoterapi önerebilir. Belirtilerinizi kontrol etmek için bu tedavi planını ilaçlarla birlikte kullanabilirsiniz. Vücuda düzenli olarak artan dozlarda allerjen verilmesi, zaman içinde belirli alerjenlere karşı bağışıklık tepkinizi azaltabilir.Bazı insanlar, atışlarında bir alerjene karşı ciddi alerjik reaksiyonlar yaşayabilir. Birçok alerji kliniği, sizden yoğun veya yaşamı tehdit edici bir yanıt almadığınızdan emin olmak için bir immünoterapi uygulaması sonrası ofiste 30 ila 45 dakika hastaların beklemesini istemektedir.
Sublingual immünoterapi (Dil altı immünoterapi - SLIT)
SLIT, dilinizin altına birkaç alerjen karışımı içeren bir tablet yerleştirmeyi içerir. Alerji çekimlerine benzer şekilde fakat enjeksiyon olmadan çalışır. Şu anda, çim, ağaç poleni, kedi tüyü, toz akarları ve bezelye kaynaklı rinit ve astım alerjilerinin tedavisinde etkilidir.Olası yan etkiler ağızda veya kulakta kaşıntı ve boğaz tahrişini içerir. Nadir durumlarda, SLIT tedavileri anafilaksiye neden olabilir. Alerjilerinizin bu tedaviye cevap verip vermeyeceğini öğrenmek için doktorunuzla SLIT hakkında konuşun. Doktorunuzun tedavinizi bu yöntemle yönlendirmesi gerekecektir.
Evde yapılabilecek önlemler
Ev ilaçları alerjeninize bağlı olacaktır. Mevsimsel veya polen alerjiniz varsa, pencereleri açmak yerine klima kullanmayı deneyebilirsiniz. Mümkünse alerjiler için tasarlanmış bir filtre ekleyin.Nem alma cihazı veya yüksek verimli partikül hava (HEPA) filtresi kullanmak, iç mekanlarda alerjilerinizi kontrol etmenize yardımcı olabilir. Toz akarlarına alerjiniz varsa, çarşaflarınızı ve battaniyelerini 130 ° F (54,4 ° C) üzerindeki sıcak suyla yıkayın. Vakumunuza bir HEPA filtresi eklemek ve haftalık olarak vakumlamak da yardımcı olabilir. Evinizde halıyı sınırlamak da yararlı olabilir.
Alternatif ve tamamlayıcı tıp
Olası yan etkiler konusundaki endişeler nedeniyle, alerjisi olan daha fazla sayıda kişi “doğal olarak” saman nezlesi semptomlarını ele almanın yollarını aramaktadır. Ancak, doğal olarak kabul edilse bile, herhangi bir ilacın yan etkileri olabileceğini unutmamak önemlidir. Ev ilaçlarının yanı sıra, seçenekler arasında alternatif ve ücretsiz ilaçlar da bulunabilir. Bu tedavilerin dezavantajı, güvenli ya da etkili olduklarını kanıtlayacak çok az destekleyici kanıt olabilir. Doğru dozajı belirlemek veya elde etmek zor olabilir.Diğer kaynak linkler >>
Dr. Murat Enöz
KBB & BBC Uzmanı (MD, Otorhinolaryngology, Head and Neck Surgeon - ENT Doctor in Istanbul)
Muayenehane (Private Office):
Adres (Address): İncirli Cad., No:41, Kat:4, Dilek Pastanesi Üstü (Dilek Patisserie Building), Posta kodu: 34147, Bakırköy - İstanbulRandevu Tel (Appointment Phone): 0212 561 00 52
E-mail: muratenoz@gmail.com
Cep tel (Mobile phone): (+90) 533 6550199
Fax: (+90) 212 542 74 47
Yorumlar
Yorum Gönder