Travmatik Septum Deviasyonu ve Tedavi Zorlukları

Travmaya Bağlı Burun Septumu Eğrilikleri ve Tedavideki Zorluklar

Travmatik septum deviasyonu - Travmatik septum deviasyonu tedavisi - Travmatik burun septumunda eğrilme - Travmatik nazal septum kırığı - Nazal septum deviasyonu tedavisi - Burunda kemik spur formasyonu

Nazal septum burun boşluğunu dikine ayıran ve kemik - kıkırdaktan oluşan, her iki tarafını burun mukozasının kapladığı bir yapıdır ve aşağıdaki linklerde nazal septum deviasyonu tanımı, belirtileri, tedavisi ve deviasyon ameliyatı ile ilgili ayrıntılı bilgileri bulabilirsiniz. Normalde septum deviasyonları kalıtsal genetik nedenlere, doğum esnasında ya da doğumdan sonra insan yaşamının herhangi bir döneminde burun bölgesine travma olması durumunda da ortaya çıkabilir. Genetik nazal septum deviasyonlarından farklı olarak, nazal septumum eğrilmesi, kırılması hatta katlanması gibi çok farklı şekilde travmatik nedenlerle septum deviasyonları ortaya çıkabilir (burun kemiği kırığı ile septum kırığını karıştırmayın!).

Yukarıdaki fotoğrafta önceden burun travması olan ve travma sonrasında burun tıkanıklığı, baş ağrısı, ağız açık uyuma şikayetleri ortaya çıkan hastanın, "S" şeklinde kıkırdak eğriliği, septum kıkırdaklarına kırılma hattı, kemik spur formasyonu (spur yana doğru ve maksiller sinüs ağzını daraltıyor, maksiller sinüste retansiyon kisti ve nazal kaviteye doğru sarkmaya başlayan antrakoanal polip olduğu görülmüştür. Yukarıda her bir kıkırdak hattı sarı çizgi ile gösterilmiş, aşağıdaki fotoğraflarda da yine aynı hastanın farklı kesitlerde paranazal sinüs tomografisi kesitleri, bu kesitlerde kemik spur formasyonu (yeşil ok) ve sol maksiller sinüste retansiyon kesiti (kırmızı ok) görülmektedir. Maalesef, travma nedeniyle hastanın burnundaki kıkırdak eğriliği sorunu için basit bir deviasyon ameliyatı yerine çok daha dikkatli ve özenli yapılması gereken, beraberinde endoskopik sinüs cerrahisi ile sol maskiller sinüs ağzının açılmasının gerektiği bir olgu haline gelmiştir.

Nazal septumun travmaya uğradığı alanlarına ve travmanın şiddetine göre travmatik nedenlerle aşağıdaki şekilde septum deviasyonu ve beraberinde sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

burun ucuna yakın gelen travalar sonucunda, burun septumun en alt kısmında (kaudal septum) deviasyon, yana kayma (dislokasyon), kırılma ve burun ucu düşmesi ortaya çıkabilir. Bu tür deviasyonlarda, sadece eğri olan kıkırdak bölgesinin basit bir şekilde alınması sonucu burun ucunda ciddi destek kaybı ve düşme ortaya çıkabilmektedir. Kaudal septum deviasyonlarında, normal kapalı ve burun içerisinden yapılan deviasyon ameliyatlarından farklı olarak açık teknik burun ameliyatı ve burun ucuna yeniden kıkırdak destek doku oluşturulması gerekebilir.

Kaudal Septum Deviasyonu - Anterior Septal Dislokasyon - Kaudal Septoplasti - Kaudal Septum Deviasyonu Tedavisi

Yukarıdaki fotoğrafta burun ucuna gelen önden arkaya doğru bir travma sonrası, septum kıkırdağının en alt kısmının sola doğru yer değiştirerek çıktığı görülmektedir. Bu eğri kıkırdak alanının tek başına alınması burun ucunda destek kaybına ve burun ucu düşmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle açık teknik burun ucu estetiği ameliyatına benzer şekilde, açık septoplasti operasyonu yapılması uygundur.

burun septum kıkırdağındaki eğriliklerin düzeltilmesi amacıyla normalde, kıkırdak zarı kaldırılır ve zarın altından minimal travmatik tekniklerle eğri kıkırdak alanları çıkartılır (submukoz diseksiyon, submükoz rezeksiyoni, septoplasti ...). Yukarıdaki fotoğraflarda görüldüğü gibi travmatik olarak septumun ön kısımda kırıldığı ve iki ayrı kıkırdak hattının oluştuğu, her bir kıkırdağın zarının takip edilmesi durumunda septumun delinme riskinin olduğu görülmektedir. Bu şekilde katlanmış ve birbirinbden farklı açılanmış kıkırdak lamelleri olan hastalarda, kıkırdak zarları kaldırılırken çok dikkat edilmesi gerekmektedir.
travmatik kıkırdak eğrilmesi durumunda, septumun arka tarafındaki kırılmalar sonrasında, kırık hatlarından yana doğru uzanan kemikleşmiş iğne şeklinde çıkıntılar (kemik spur formasyonları) ortaya çıkabilir.

Kemik spur formasyonu

Kemik spur formasyonuna bağlı olarak normalde yanda görüldüğü gibi burun içi yan duvarı ya da burun etine baskı olması sonucunda, lokalize ağrılar ya da migren ve gerilim tipi baş ağrıları ile karışan ağrılar otaya çıkabilmektedir. Yukarıdaki hastada ise, kemik spurun sol maksiller sinüs boşalma alanını daralttığı ve maskiller sinüs içerisinde retansiyon kistinin ortaya çıktığı görülmektedir. Tedavide, deviasyon ameliyatı ile birlikte bu spur ormasyonlarının da alınması yeterlidir. Yukarıdaki sunulan hastamızda, sol maksiller sinüs ağzındaki polipoid dokunun uzaklaştırılması, amkiller sinüs ağzının endoskopik olarak temizlenerek genişletilmesi ve maksiller sinüs içeriğinin aspire edilmesi planlanmıştır. Aşağıda kemik spur formasyonu ile ilgili bir video paylaşılmıştır.

Özellikle burun gelişiminin devam ettiği çocukluk çağında ortaya çıkan travmatik kıkırdak eğriliklerine genelde beraberinde burun kemiğinde eğrilme, zamanla "c burun", "eğri burun" gibi deformitelerin de eşlik etmesi beklenilebilir.
Deviasyon ameliyatı normalde, burun içerisinden yapılır ve ortalama 10-15 dk işlem süresi mevcuttur. Burun ucu düşmesi, burun içerisinde ileri derecede deviasyon ortaya çıkması, burun nefesini daraltan ileri derecede kaudal septum deviasyonu olan hastalarda, açık teknik burun ucu estetiği şeklinde, burundaki kıkırdak eğriliklerinin düzeltimesi ve burun ucu desteğinin yeniden yapılandırılması gerekebilmektedir. Bazı hastalarda, septum kıkırdağının tamamında yeniden yapılandırma yapılması (total septal rekonstrüksiyon operasyonu) gerekebilmektedir. Bu şekilde işlem süresi 45 -120 dk arasındadır. Aşağıda deviasyon ameliyatı ve nazal septum deviasyonu animasyonu videosunu izleyebilirsiniz.

Aşağıda, deviasyon ameliyatı ile nazal septum deviasyonu tedavisi yapılan birkaç hastada, ameliyat öncesi ve ameliyat sonrasında burun içi endoskopik muayene fotoğrafları görülmektedir. Ameliyat sonrasında hava pasajlarındaki artış ve septumdaki düz görünüm görülmektedir.